Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
8
AdamFijałkowski,MagdalenaRzepka
IzabelaMoszczeńskabudziwostatnichlatachzrozumiałezainteresowanie
badaczekibadaczy.Należaładogronaflambasadorekwychowania”-kobiet,
którepisałynatematypedagogiczneipsychologicznewdobieNowegoWy-
chowania,upowszechniającnowespojrzenienadziecko,naspecyfikęjego
indywidualnegorozwojupsychofizycznego,napsychologiędziecka,nazna-
czeniedzieciństwawżyciudorosłym,głoszącpedagogicznynaturalizm
4
.Jej
zainteresowaniepsychologiąrozpoczęłosięjeszczewczasachmłodości,gdy
18czerwca1885r.spotkaławrodzinnejRzeczycynaKujawachJulianaOcho-
rowicza(1850-1917)-pierwszegopolskiegopsychologazdyplomemdoktor-
skim(1874),uczniaWilhelmaWundta-twórcypsychologiifizjologicznej.Jak
czytamyweWspomnieniachilistach,młodaIzabelaMoszczeńskabyłapod
ogromnymwrażeniemsamegoOchorowiczaijegoksiążek,arok1885nazy-
wałaswymflrokiemochorowiczowskim”.Podwpływemtegospotkaniazaczę-
łanietylkoczytaćksiążkipsychologiczne,alezbiegiemczasutłumaczyćtak-
żeliteraturępsychologicznąnajęzykpolski.Znalazławsparciemerytoryczne
wśrodowiskuwarszawskichpedagogówskupionychwokółJanaWładysława
Dawida(1859-1914)-kolejnegouczniaWilhelmaWundta-atakżeUniwersy-
tetuLatającegoiflPrzegląduPedagogicznego”.
Niebyłowięcprzypadkiem,żetowłaśniewWarszawieIzabelaMoszczeń-
skaprzetłumaczyław1904r.najęzykpolskiksiążkęEllenKeypt.Stulecie
dziecka
5
-jedenzważniejszychmanifestówNowegoWychowania,wktórym
szwedzkaautorkapostulowała,bywiekXXstałsięwiekiemdziecka.Stałsię
onniestetywiekiemdwóchwojenświatowych,totalitaryzmów,szalonych
ideologii,którychdoświadczyławswymżyciurównieżIzabelaMoszczeńska.
ZinnychprzekładówIzabeliMoszczeńskiejwymienićnależytakże:Oskar
Altenburg,Zagadnieniapraktycznezpsychologiiwychowawczej
6
,JulianBorchardt,
Jakwychowywaćdziecibezbicia?
7
,WilhelmBölsche,Pochodzenieczłowie-
4W.Szulakiewicz,D.Grabowska-Pieńkosz,J.Falkowska,ZmyśląoNiepodległej:polska
myślpedagogicznaprzełomuXIXiXXwieku,Toruń2019,s.37-58;J.Falkowska,Ambasadorki
wychowania.PoglądypedagogicznepolskichkobietwIIpołowieXIXipoczątkachXXwieku,
Toruń2018;A.Stopińska-Pająk,WkładIzabeliMoszczeńskiejwrozwójpolskiegoruchukobie-
cego,[w:]Rolaimiejscekobietwedukacjiikulturze,red.W.Jamrożek,D.Żołądź-Strzelczyk,
Poznań2001,t.2,s.57-68;A.Stopińska-Pająk,Myślpedagogicznaidziałalnośćoświatowa
IzabeliMoszczeńskiej(1864-1941),[w:]Szkicezhistoriipsychologiiipedagogiki,red.W.Bob-
rowska-Nowak,Katowice1989;A.Stopińska-Pająk,Socio-educationalactivitiesofIzabela
Moszczeńska(1864-1941):contributiontoadultandwomeneducation,flPedagogikaSpołeczna”
2020,r.XIX,nr1(75),s.99-112-gdziewspomnianesąrównieżinnepublikacjetejAutorki.
5Warszawa1904,wyd.2:Warszawa1928.Także:E.Key,Nauczaniereligii-wyjątekzdzieła
„Stuleciedziecka”,tłum.I.Moszczeńska,Kraków1904-zob.też:A.Siwiec,IzabelaMosz-
czeńskaczytaEllenKey,Czytanie:kobieta,biblioteka,lektura,red.A.Zawiszewska,A.Galant,
Szczecin2015,s.193-210.
6Warszawa1901,wyd.2:Warszawa1902.
7Warszawa1907.
