Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WPROWADZENIE
11
dyskryminowanelubgdziechoćbyistniejesubiektywneodczuwaniepodrzędności.
Podobnycharaktermogąmiećkonfliktyopodłożureligijnym,gdydochodzido
sporumiędzyróżnymireligiami.Częstozresztąelementynapięćsązesobąściśle
powiązane.Zarównowjednym,jakidrugimtypiesprzecznościzagrożeniemoże
dotyczyćjęzyka,kultury,tradycji,obyczajów.Jakorezultatdyskryminacjipowstaje
ruchseparatystyczny,odwołującysiędowłasnej,odrębnejtożsamości,domagający
sięautonomiilubwręczwłasnegopaństwa.Zbrojnyseparatyzmtoobecniejeden
znajbardziejrozpowszechnionychrodzajówkonfliktu.Przeciwnikamiruchówse-
paratystycznychsączęstowdzisiejszychczasachinniaktorzylubpaństwa,dążące
dostłumieniarebelii.
Dużywpływnaprzebiegkonfliktówmawystępowanienaspornychterenachsu-
rowcówmineralnychczywody.Gdyokazujesię,żeobszarjestbogatywpożądane
surowce,nawetjeżeliwcześniejwystępującesporyetnicznebyływygaszone,wy-
buchałyoneterazznowąsiłą.Sprawasprawowaniakontrolinadwydobyciemropy
naftowejtowarzyszym.in.konfliktowiwSudanie.Dostępdozłóżnaftowychbył
przyczynąwojenwZatocePerskiej,rywalizacjiUSA-ChinywZatoceGwinejskiej
orazzabiegówróżnychpaństwowpływynaobszarzepostradzieckim.
Wewspółczesnymświecienadalwystępująkonfliktyosporneterytoriagraniczne
(Etiopia-Erytrea).Poważnaliczbakonfliktówjestwywołanadziałalnościąterrory-
stówlubichzwalczaniem(Afganistan2001),aleteżdeklaratywnympowodemagre-
sjinaIrak(2003).WalkazsomalijskimitalibamibyłaprzyczynąinterwencjiEtiopii
wSomalii,azagrożeniaatakaminieklasycznymispowodowałointerwencjęIzraela
wLibanie.Jednocześniewidać,żeargumentywalkizterroryzmemsąwykorzysty-
waneprzezmocarstwadozwalczaniaprzeciwników.Podatnenawystępowaniekon-
fliktówwewnętrznychsątzw.państwaupadłe(failedstates)orazpaństwaupadające
(fallingstates).Takieorganizmystanowiączęstoarenękonfliktów,mogąudzielać
schronieniaiwsparciagrupomterrorystycznym,napędzająfaleemigracjiinapadają
nasąsiadów.Rozprzestrzeniasięwnichipozanimizjawiskozorganizowanejprze-
stępczości,stającsięzmorąwspółczesnychstosunkówmiędzynarodowych.
Afrykatojedenznajbardziejniestabilnychkontynentów.Konfliktymiędzyna-
rodowedotyczątamgłównieproblemówsporówgranicznych(Erytrea-Etiopia),ale
niemaichzbytwiele.Analizaprzypadkówprzekonuje,iżwAfrycedominująkon-
fliktywewnętrzne,chociażprzyistniejącymcharakterzestosunkówmiędzynaro-
dowychszybkoulegająoneumiędzynarodowieniu.Wśródnichczęstymmotywem
pierwotnymjestwalkaowładzę(np.wojnawLiberii,SierraLeone,Rwandzie).
Drugirodzajkonfliktówmacharaktersecesjonistyczny,wktórymstronarebelianc-
kastawiasobiezacelstworzeniewłasnegopaństwazczęściterytoriumpaństwa
jużistniejącego(Sudan,Erytrea).Oczywiściejesttouproszczonypodział.Można
teżznaleźćkraje,gdziejednocześniewystępowałydwarodzajeomawianychkon-
fliktów(Sudan,Somalia).PodłożekonfliktówwAfrycejestskomplikowane,tym
bardziejżeistniejenatymkontynencieolbrzymiezróżnicowanieetniczne,które
powodowałopowstanierywalizacjimiędzyetnicznejwmomencie,kiedyformowały
siępaństwaisporydotyczyłytego,jakagrupaetnicznamamiećwnimdecydują-
cygłos.Ideapaństwaponadetnicznegoniemieściłasięwkategoriachafrykańskich
