Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WPROWADZENIE
10
(przedewszystkimwzakresiewarunkowaniasubiektywnego).Podobneproblemy
pojawiająsięprzypróbachokreślenia,jakisystempolitycznyjestkorzystniejszydla
staniasiępotęgą.Wieleczynnikówzmieniaswójcharakterwprzestrzeniiczasie-
cojestjednymzprawgeopolityki.Zmniejszasiętakżeznaczenieelementówtrady-
cyjniezwiązanychzhardpowernarzeczsoftpower.
Lata90.XXw.-wedługpowszechnegoprzekonania-tookresdominacjiamery-
kańskiejiswoistejhegemoniiStanówZjednoczonych.Później,szczególniepoataku
z11września2001r.,tawizjazostałazakwestionowana,zwłaszczawobecrosną-
cejpotęgiChin,odbudowywaniawpływówprzezRosjęikształtowaniasięnowych
regionalnychpotęg.Obecnierywalizacjamiędzypotęgamipowodujeścieraniesię
wpływówwkrajachpostsowieckich(angażująsiętamm.in.:USA,Chiny,Rosja),
naBliskimWschodzie(USA,Chiny,Rosja,Iran)czyAfryce(USA,Chiny,Europa).
Wwieluregionachświatazaostrzeniuuległykonfliktyocharakterzeetnicznym
ireligijnymoraznasiliłysięmasowemigracjeizwiązaneznimiklęskihumani-
tarne.Uczestnikamiwspółczesnychkonfliktówsączęstoorganizacjeparamilitarne,
grupybojowników,terroryści,grupylokalnychprzywódców,zorganizowanegru-
pyprzestępcze,oddziałynajemników,czasemzdemoralizowanejednostkiwojsko-
we.Regularneoperacjewojskowesązastępowaneprzezdziałaniapartyzanckieczy
terrorystyczne,atrwałypokójprzezstanbezwalk.Współczesnekonfliktyzbrojne
najczęściejmającharakterwewnętrzny.Oilewojnymiędzypaństwowecharaktery-
zujezwykleograniczenieeskalacjidoosiągnięciazamierzonegocelu,otylewojny
wewnętrznebywająbardzogwałtowne,pełneprzemocyiludobójstwa.Kodekswoj-
nyiprawawojnyniesąwówczasprzestrzegane.Konflikty,częstopostrzeganejako
lokalne,powinnybyćanalizowanejakozjawiskaszersze,wpływającezazwyczajna
zagadnieniaglobalne,wywołującniepokójwpaństwachsąsiednich.Wewspółcze-
snymświeciepojawiłysięteżkonfliktyasymetryczne,przyczymasymetriawynika
niezróżnicypotencjałów,alezodmiennościprzeciwnika.Wojnyasymetrycznesą
wojnamibezliniifrontu,pólbitwy-gdyprzeciwnikpaństwaniejestpodmiotem
prawamiędzynarodowego,niekrępujągożadneograniczenia,apaństwoniema
symetrycznychmożliwościprzeciwstawieniasięzagrożeniu,gdystronękonfliktu
stanowiąniepaństwowesiłyzbrojne.Tenrodzajuczestnikówkonfliktówjestszcze-
gólnieniebezpiecznyidestabilizujący,gdyżnieprzestrzegająoniżadnychzasad
inorm.Zagrożeniaasymetrycznesąprzytymzjawiskiembardzoszerokim,aco
zatymidzietrudnymdozdefiniowania,dotykająonezarównosferymilitarnej,jak
ipozamilitarnej.
Wielewspółczesnychkonfliktówmapodłożehistoryczne.Granicewyznaczone
wAfrycejeszczewXIXw.niepokrywająsięzgranicamiplemiennymiczyrodowy-
miiczęstopowodujetoprzechodzeniekonfliktuwewnętrznegowmiędzynarodowy.
Podobniewyglądałasytuacjanaobszarzepostradzieckim,kiedytoterenekspansji
carskiej,apóźniejpanowaniereżimukomunistycznegozamroziłykonflikty,które
odżyłyponownieporozpadzieZSRR.Sytuacjatakawystąpiłatakżeporozpadzie
Jugosławii,gdziedogłosudoszłyzadawnionekrzywdyhistoryczne.
Konfliktyetniczne-jednazczęściejwskazywanychprzyczynwspółczes-
nychstarć-pojawiająsiętam,gdziegrupyetnicznelubmniejszościnarodowesą
