Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
Częśćpierwsza.Podstawowepojęciapedagogikipracyważnymikategoriami...
Bytowanienaziemipierwszychrodzicówwypędzonychzrajunaznaczonezo-
stałociężkąpracą,którzywpocieczoławykonywaliróżnorodneczynności,oróż-
nymstopniuzłożoności,przezcoichzakresulegałciągłemuposzerzaniuidosko-
naleniuprzezkolejnepokoleniaiwspólnoty.Najpierwdotyczyłyonepotrzeby
przetrwaniaczłowieka,którywtymcelupodejmowałsamotnąwalkęzprzyrodą,
apotemwgrupieicorazliczniejszychzespołachludzkich,począwszyodplemion
różnychcywilizacji.Ichdziełembyłonietylkoudoskonalaniewarunkówbytowa-
nia,alerównieżpozostawianieposobietrwałychśladów,określanychpoczątkami
kulturyicywilizacji.
Powyższyopisdowodzi,żepracęstworzyłBógStwórca,aczłowiekroz-
winął.Dlategopracaodnoszonajestdoczłowiekaisłuszniezostałaokreślona
mianemfenomenuocharakterzecywilizacyjnymikulturowym(Furmanek,
2006,s.15).Jestonapochodnąaktywnościczłowieka,zarównoumysłowejjak
idziałaniowej.Owąaktywnośćwciążwyrażatzw.„oswajanienatury”(Spen-
gler,1990,s.9-10;Nowacki,2005,s.15),aprzeztocorazśmielszekorzystanie
zjejdóbr,czegoskutkiemstawałosięodchodzenieodżyciapierwotnego,pry-
mitywnego,narzeczbardziejcywilizowanego.Procestenmożliwybyłdzięki
rozumnościczłowiekaorazjegosprawnościrąkitrwaonpowspółczesność.
Pracarąk-jakpiszeJanzTrzciany(zob.Nowacki,2005)opartanazginaniu
irozprostowywaniu,„zpowodumiękkościpołączeńizpowodustawówbezbo-
leśniewykonującychwszelkiruchrękądziękiplastycznościpalcówsprawia,
żeczłowiekmożepisać,malować,lepić,rzeźbić,wydobywaćgłosyzróżnych
strun”(tamże,s.23).Rękanadałaczynnościowycharakterpracywykonywanej
odzaraniaświata,przezczasystarożytne,wktórychniewolnicywykonywali
czynnościrolnicze,rzemieślniczeikupieckie(Nowacki,1999,2001,2007).Sku-
piałysięonenaodtwórstwie,apomijałyswobodnyrozwójjednostki.
Wyjściepozaczłowieka,pozwaladostrzec„zasługęrąkwuprawieziemi,kar-
czowaniu,sadzeniudrzew,budowaniudomów,sporządzaniuróżnychnakryćdla
ciała...(ł)bowiemskądmielibyśmymiasta,zaułkimuru,mieszkania,domy,
świątynie,gdybyichniestworzyłapracarąk?Onezjednująnamprzyjaźń,znaj-
dująprzywilejeipokój.Oneuwalniająnasodnajazdunaszychnieprzyjaciół.
Onełowiąnampokarm,różnegorodzajuptactwo,gadyidzikiezwierzęta(...)
Onedrążągłębokoukrytewziemijamy,oneodkrywajążyłyzłota,srebra,miedzi,
cynyiżelazaiprzystosowująjedoużywaniaorazpięknieprzerabiająnaozdo-
by.Oneskładająniebianomświęteofiary,onesprawująwszelkieświęteobrzędy,
oneposługująBoguiołtarzom”(Nowacki,2005,s.23-25za:JanemzTrzciany,
1974),alestanowiłyrównieżrozważnedziałania,dziękiktórymczłowiekzmie-
niaotaczającąrzeczywistość.Innewalorypracydostrzeglidopieroprzedstawi-
cielerenesansu,anastępnieoświecenia,którzynapracępatrzylidwuaspektowo,