Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
JanuszStanek,AleksanderMańka
ujęciuzaakcentowanyzostałnietylkoczasprzeszły(przestępstwo),czasteraźniejszy(ska-
zanieiosadzenie),aletakżeczasprzyszły(powrótdospołeczeństwa).Tegotypurozło-
żenieakcentówuznaćmożnazaczęściowoprekursorskie,zwracałoonobowiemuwagę
nietylkonaizolacyjnycharakterpozbawieniawolności,aletakżenajegorolęnaprawczą.
OrędownikiemanalogicznegorozwiązaniabyłAndrzejZamojski,którynaskutekosobi-
stychkontaktówzwięźniamiprzygotowałprojektzmierzającydoprzygotowywaniaich
dofunkcjonowaniawspołeczeństwiepoopuszczeniuzakładukarnego8.
NalatatrzydziesteXIXwiekuprzypadładziałalnośćpenitencjarysty,teoretykaiprak-
tykaFryderykaSkarbka.PolicznychwizytachwkrajachEuropyZachodniej(Niemcy,
Holandia,Francja,Austria)głosiwswoichartykułachw„GazecieWarszawskiej”i„Pa-
miętnikuWarszawskim”postępowerozwiązaniapenitencjarne:koniecznośćułożeniako-
deksuwięziennego,utworzeniewięzieńgospodarującychpowierzonymareałemupraw-
nym,budowywięzieniaśledczegoorazgłosipostulatopiekinadzwolnionymiwięźniami9.
Początkówsystemowoorganizowanej-jakkolwiekdlawyselekcjonowanychpod-
opiecznych-pomocypostpenitencjarnejmożnaszukaćweLwowie,gdziew1881roku
powołanodożyciaGalicyjskieStowarzyszenieOpiekinadUwolnionymiWięźniami.
Wmyślstatutupodopiecznychotaczanoopiekąmaterialnąorazduchową.Pomocytej
moglijednakzaznaćjedynieskazaniporazpierwszy,którzywzorowozachowywalisię
wtrakcieodbywaniakaryorazzyskalirekomendacjęadministracjiwięziennejikapelana.
Mimoszczytnychzałożeń,stowarzyszenienierozwinęłojednakdziałalnościnaszerszą
skalę10.Wzaborzerosyjskim,naprzestrzenilat1882-1884,odbywałasiękorespondencja
prof.W
.Miklaszewskiegozgubernatoremwarszawskimwsprawieprojektuustawytowa-
rzystwapomocydlawychodzącychzzakładówwięziennych.Mimouwzględnieniawiększo-
ścioczekiwanychprzezwładzępoprawek,projektustawyostatecznieniezyskałuznania11.
Ustawęnormalnątowarzystwopiekinadosobamiuwolnionemizwięzień(patronatów)12
zatwierdzonodopiero23września1908r.NamocytegoaktuprawnegoTowarzystwomo-
głosprawowaćopiekęjużnietylkonadniektórymiskazanymi,alenadkaranymiporaz
pierwszy,jakinadrecydywistami.Dlalepszegorozpoznaniapotrzebosóbzwalnianych
zwięzień,członkowiePatronatu,pouzyskaniuzgodygubernatora,mieliprawodoodwie-
dzaniaskazanych(art.39).Patronatwspierałosobyopuszczającewięzienia„(ł)wcelu
umożliwieniaimuczciwegożycia”orazwspierał„żyjącychwniedostatkurodzinyosób
uwięzionychlubzesłanych(art.1)”13.Wrokpóźniejanalogicznydokumentpowstałzini-
8
E.Siedlak,Ewolucjakuratelisądowejdladorosłych,SerwisyWoltersKluwer,http://www.student.lex.pl/czy-
taj/-/artykul/ewolucja-kurateli-sadowej-dla-doroslych/2(dostęp:5.05.2015).
9
D.Raś,Opoprawiewinowajcówwwięzieniachizakładachdlanieletnich.Wydaniedrugieuzupełnione,
WydawnictwoUniwersytetuŚląskiego,Katowice2006,s.20.
10
M.Porowski,Kamieńichleb(studiumzdziedzinypolitykipenitencjarnej),Warszawa1993,s.146-147.
11
W
.Miklaszewski,UstawanormalnaTowarzystwopiekinaduwolnionemizwięzień(patronatu)zd.10
września1908roku,„GazetaSądowaWarszawska”nr4,23stycznia1909r.,s.51.
12
Ustawanormalnatowarzystwopiekinaduwolnionemizwięzień(patronatów)zatwierdzonaprzezMinistra
Sprawiedliwościwdniu10/23września1908roku,„GazetaSądowaWarszawska”
,9stycznia1909r.,nr2,s.23-24
oraz„GazetaSądowaWarszawska”
,16stycznia1909r.,nr3,s.39-41.
13
A.Iwanowska,op.cit.,s.9.
