Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wschodziepozostałytrzyakcentypolskiejeksploracji.JózefChodźkopro-
wadziłgórskądziałalnośćwgórachKaukazu,gdziedokonałkilkuwejśćna
szczyty:Ałagez(4095mn.p.m.),Agłagan(2998mn.p.m.),Gadis(2542m
n.p.m.),Gaładur(3147mn.p.m.)orazw1850r.naAraratwTurcji(5165m
n.p.m.),ustanawiającpolskirekordwysokości(Krygowski1973).Nauwagę
zasługujefakt,kolejnapolskawyprawanaszczytAraratodbyłasiędopie-
row1889r.WówczasLudwikMłokosiewiczzdobyłgórę,zaśjego17-letnia
córkaJuliaMłokosiewiczównapobiłakobiecyrekordwysokości,osiągając
wysokośćok.5100mn.p.m.(Łojek2008).Eksploracjapasmgórskichwróż-
nychkrajachnabierałacorazwiększegoznaczenia.NajwyższyszczytIranu
Demawend(5761mn.p.m.)zdobyłw1852r.JózefCzarnota,dokonując
drugiegowejściaiustanawiającnowypolskirekordwysokości(Krygowski
1973).KolejnymPolakiem,któryuczestniczyłwegzotycznejwyprawiena
BliskiWschód,byłKarolBrzozowski.W1869r.wziąłonudziałwekspedy-
cjinaukowejpograniczaKurdystanu:„miałemzadaniezbadaćgóryKurdyj-
skie,idącewzdłużgranicyperskiej,przeszedłemjewewszystkichkierun-
kach,wnoszącnakartęszczegółytopograficzne”(Reychman1963).Osiągnął
onwieleszczytów,jakKatu(1342mn.p.m.),iglicęKuraKażan(1810m
n.p.m.),PirOmarGudrun(2588mn.p.m.),któryzdawałsięjegogłównym
celem,czyteżKandilDagi(2652mn.p.m.).WyprawaBrzozowskiegownio-
sławieledopoznanianaukowegoówczesnegopograniczaturecko-perskie-
go.WokresiepóźniejszymodbyłkilkaekspedycjiwgórySyriiiLibanu.
Podczasekspedycjiprowadziłobserwacjeterenówrolniczych,badaniageo-
logiczne,pomiarytopograficzneobszarówgórskich(Krygowski1973).
NaSyberiiswójudziałzaznaczyliszczególnieJanCzerskiiAleksander
Czekanowski.Czerskiprowadziłekspedycjewgórach:Ała-Tau(leżących
wpołudniowejSyberii),KrajuZabajkalskiego,WierchojańskichoraznaPła-
skowyżuAłażejskim.CzekanowskizkoleiodwiedziłpasmoSajanów,
wchodzącnanajwyższyszczytMunku-Sardykowysokości3482mn.p.m.
(Krygowski1973).
DziałalnośćPolakówstanowiłaistotnyelementbadawczytakżewgórach
środkowejAzji.BronisławGrąbczewskiw1885r.odbyłpodróżdoKaszga-
rii,następniew1888r.doKandżutu,napograniczeHindukuszuiKarako-
rum.Wlatach1889-1890dotarłondoPamiru,osiągającprzełęczeKotale
WakhjiriKilikDawanprzekraczającewysokość4700mn.p.m.wpołudnio-
wymPamirze(Kiełkowscy2003).Wtymsamymokresiedziałałwgórach
AzjiŚrodkowejgeologKarolBohdanowicz,którywziąłudziałwrosyjskiej
ekspedycjibadawczejPiewcowa.Prowadziłonbadaniageologicznenapo-
graniczuTurkmeniiiIranu,wgórachKopetDagiBałchan(Schramm1961).
15