Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
czynusportowego.WejścienaMnicha,uchodzącegozaniedostępnąturnię,
okazałosięprzełomemwpolskimtaternictwie.
1.2.PionierskieekspedycjePolakówwgóryświata
WgórachEuropypierwszymPolakiem,którymiałznaczącyudziałwroz-
wojualpinizmunaskalęeuropejską,byłpoetaAntoniMalczewski.Swoim
wejściemnaMontBlanc,w1818r.,zainicjowałnowytrendwturystycewy-
sokogórskiej.Modeltenodbiegałoddotychczasowychpobudeknaukowych
zwiedzaniagór,astałsięjednymzpierwszychpolskichwejśćocharakterze
sportowym.Malczewskiświadomiewybrałdrogęnaniezdobytąwówczas
iglicęAiguilleduMidiistamtądnawierzchołekMontBlanc(Matuszyk
1990).Wswoichwspomnieniachpodkreślał,że„wiodłogozachwycenie
pięknościągórwidzianychzdalekaznadjezioragenewskiego,ciekawość
ichęćzrobieniaczegoś,czegonierobisięnacodzień”(AntoniMalczewski...
1926).Tentypowoalpinistycznyczyn,którywiódłMalczewskiegonanaj-
wyższyszczytEuropy,początkowoniespotkałsięzentuzjazmemwśród
mieszkańcówalpejskiejmiejscowości:„mówionomioniezliczonychtrudno-
ściach,obezdennychprzepaściach,któreniewiadomoskądsiębiorą,jed-
nymsłowemniemożliwym[...]jestdostaćsięnaMont-Blanc.Wyśmiano
mnienawet,gdyobjawiłemswójzamiarzrobieniatejwycieczki”(Antoni
Malczewski...1926).
Dynamicznyrozwójeksploracjialpejskiejnastąpiłdopierowdrugiejpo-
łowieXIXw.Polacyskierowaliwtedyswojądziałalnośćszerzejwstronę
szczytówalpejskich.Pojawiłosięnowegronoalpinistów,wśródktórych
wejścianaalpejskieszczytyzapoczątkowali:WładysławKoziebrodzki(Tödi
iJungfrau1862r.),AleksanderRzewuski(PizTorrone1882r.),LudwikCha-
łubiński(GrossglockneriAletschhorn1884r.),MarianiTadeuszSmolucho-
wscy(GrossRotstein,SasDellaPorta1891r.),MarianSmoluchowski(Zeh-
ner,Matterhorn,DentBlanche,MonteRosa,Oberaarhorn1894r.).
PoznawanieTatr,apóźniejAlpzbiegłosięznajwiększymiodkryciamiPo-
lakówwróżnychregionachświata(ryc.1).WAustraliiiOceaniiswojądzia-
łalnośćpodróżnicząprowadziłPawełEdmundStrzelecki,któryw1838r.
dokonałwejścianawulkanKilauea(1247mn.p.m.)nawyspieHawai’ioraz
w1840r.naMountTownsend(Szczepański1978).WAndachpozostałyak-
centydziałalnościIgnacegoDomeyki(wulkanyAntuco2985mn.p.m.,Tin-
guiriricaMorrodelAzufre4300mn.p.m.)iRudolfaZubera,któryw1887r.
zdobyłCerrodePotosi(3713mn.p.m.)wAndachBoliwijskich.NaBliskim
13