Władza i media w Bułgarii

Andrzej Nowosad

Uzyskaj dostęp

ISBN/ISSN:

978-83-233-2543-7

DOI:

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego

Rok wydania:

2008

Liczba stron:

507

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Bibliografia:

Nowosad, Andrzej. Władza i media w Bułgarii. Red. . Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2008, 507 s. ISBN 978-83-233-2543-7

Bibliografia refWorks:

RT Book, Whole

SR Electronic(1)

A1 Nowosad, A.

T1 Władza i media w Bułgarii

PB Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego

PP Kraków

YR 2008

SN 978-83-233-2543-7

Bibliografia BibTex:

@Book{ 2018, author = "Nowosad, Andrzej", editor = "", title = "Władza i media w Bułgarii", publisher = "Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego", year = "2008", address = "Kraków", isbn = "978-83-233-2543-7" }

Bibliografia endNote:

TY - BOOK

AU - Nowosad, Andrzej

ED -

TI - Władza i media w Bułgarii

PB - Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego

CY - Kraków

PY - 2008

SN - 978-83-233-2543-7

ER -

Netografia (standard APA):

Nowosad, Andrzej. Władza i media w Bułgarii [baza danych online] Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2008 [dostęp: 12 09 2024]. Dostęp w Ibuk Libra: https://libra.ibuk.pl/reader/wladza-i-media-w-bulgarii-andrzej-nowosad-2018.

komunikacja społeczna, system polityczny, media, systemy medialne, Bułgaria

Książka jest poświęcona kształtowaniu się systemu medialnego Bułgarii w szerokim aspekcie wydarzeń politycznych i społecznych w tym kraju od I połowy XIX do początku XXI wieku.

Szczegółowo omówiono w niej:

powstanie i rozwój...

Więcej

ISBN/ISSN:

978-83-233-2543-7

DOI:

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego

Rok wydania:

2008

Liczba stron:

507

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Wstęp16
Rozdział 1. Założenia teoretyczne, metody badawcze, podstawowe pojęcia23
1.1. Podstawowe pojęcia – przegląd23
1.1.1. System23
1.1.2. System polityczny25
1.1.2.1. Media w systemie politycznym28
1.1.3. System medialny33
1.1.3.1. Polskie spojrzenie na system medialny34
1.1.3.2. Bułgarskie spojrzenie na system medialny39
1.1.3.3. Media jako oko cyklonu procesów dziejowych52
1.2. Przedmiot badań58
1.2.1 Metoda badań58
Rozdział 2. Otoczenie polityczne i pierwsze bułgarskie periodyki w okresie wyzwolenia narodowego68
2.1. Uwarunkowania historyczne, polityczne i kulturowe powstania pierwszych periodyków bułgarskich68
2.2. „Lyuboslovie” – periodyk o funkcjach edukacyjnych72
2.3. Funkcje oświeceniowe pierwszych periodyków na przykładzie pisma „Bălgarski Orel”76
2.4. Funkcje oświeceniowo-informacyjne gazety „Tzarigradski vestnik”79
2.5. Uwarunkowania polityczne funkcjonowania bułgarskiego druku w imperium Osmanów81
2.6. Centra rozwoju prasy bułgarskiej w imperium Osmanów88
2.7. Reżim prawny działalności wydawniczej w imperium Osmanów90
2.8. Bułgarska prasa emigracyjna95
Rozdział 3. System polityczny i medialny Księstwa Bułgarii oraz Rumelii Wschodniej (1878–1885)106
3.1. Ustalenie granic Księstwa Bułgarskiego i Rumelii Wschodniej106
3.2. Podstawy systemu politycznego Księstwa Bułgarii109
3.2.1. Prawa obywatelskie i wolność druku w doktrynie prawa konstytucyjnego Księstwa Bułgarskiego (1879)112
3.2.2. Uwarunkowania polityczne powstania Konstytucji Tărnowskiej115
3.3. System polityczny Rumelii Wschodniej116
3.4. Formy sprawowania władzy przez księcia Aleksandra I von Battenberga117
3.4.1. Powołanie rządu i pierwszych instytucji medialnych118
3.4.1.1. Funkcje i zadania gazety „Dărzhaven Vestnik”119
3.4.1.2. Funkcje i zadania Drukarni Państwowej121
3.4.2. Pierwsze próby zmiany systemu politycznego i medialnego księstwa122
3.4.2.1. Wprowadzenie reżimu wojskowego w Księstwie Bułgarii (1881– –1885)124
3.4.2.2. Adaptacja osmańskiego Prawa druku w Księstwie Bułgarii125
3.4.2.3. Wprowadzenie zmian do konstytucji i powołanie Rady Krajowej127
3.4.2.3.1. Podporządkowanie druku Radzie Krajowej i MSW128
3.4.3. Liberalizacja przepisów prawa druku130
3.4.4. Proces transformacji systemu politycznego z dyktatury wojskowej w rządy cywilne lojalne wobec armii133
3.5. Rumelia Wschodnia jako oaza wolności prasy bułgarskiej134
3.6. Liberalizacja prawa druku i proces zjednoczeniowy Księstwa Bułgarii i Rumelii Wschodniej (1886)135
Rozdział 4. Reglamentacja druku i instytucje medialne w czasach Ferdynanda I Gotha (1887–1908)138
4.1. Regulacje druku w okresie rządu narodowców Stefana Stambolova (1887– –1894)139
4.1.1. Prześladowania polityczne w okresie rządu narodowców145
4.2. Wolność druku czy prawo druku? Dymisja Stambolova i liberalizacja sceny politycznej w Bułgarii147
4.2.1. Odwilż w mediach148
4.2.2. Wolność prasy bez etyki zawodowej dziennikarzy i odpowiedzialności za słowo151
4.3. Złote lata wolności mediów i oświecenia narodowego (1889–1908)152
4.3.1. Funkcje i zadania BTA – pierwszej bułgarskiej agencji telegraficznej155
4.3.2. Wpływ kryzysu gospodarczego i politycznego na doktrynę wolności mediów (1900–1908)157
4.4. Proces przygotowań politycznych do ogłoszenia niepodległości159
4.4.1. Analiza otoczenia międzynarodowego Bułgarii w latach 1904–1907159
4.4.2 Czynniki decydujące o wprowadzeniu regulacji druku w księstwie w latach 1901–1908163
4.4.3. Regulacje druku na wypadek wojny i rewolucji165
4.4.4. Analiza porównawcza regulacji druku – stan na 1907 rok167
4.4.5. Analiza porównawcza instytucji medialnych – stan na 1907 rok169
4.5. Prasa żółta i wyspecjalizowana – nowe formy dziennikarstwa171
Rozdział 5. Regulacje druku i instytucje medialne Carstwa Bułgarii w latach 1908–1918172
5.1. Zmiany systemu politycznego i medialnego przed wybuchem konfliktów bałkańskich (1908–1912)172
5.2. Zmiany w systemie medialnym Bułgarii w czasie konfliktów bałkańskich (1912–1913) i I wojny światowej (1914–1918)174
5.2.1. Powołanie Dyrekcji Druku jako instytucji wspomagającej BTA175
5.2.2. Funkcje BTA176
5.2.3. Radio – telegraf bez drutu178
5.3. Bułgaria po konfliktach zbrojnych (1912–1918)181
5.4. Abdykacja Ferdynanda I, zmiany systemu politycznego i medialnego Bułgarii po I wojnie światowej183
Rozdział 6. Media i władza w doktrynie etatystycznej (1919–1934)185
6.1. System polityczny i gospodarczy Bułgarii po I wojnie światowej185
6.1.1. Powstanie nieformalnego Związku Dziennikarzy189
6.2. Od wolności do podległości – media i władza w autorytarnym reżimie chłopskim Aleksandra Stamboliyskiego (1919–1923)190
6.2.1. Ocena regulacji druku z 18 grudnia 1921/1924 roku192
6.3. „Terror za terror, śmierć za śmierć” – media i władza w autorytarnym reżimie burżuazyjnym Aleksandra Tzankova (1923–1926)194
6.3.1. Nieudana próba przewrotu robotniczo-chłopskiego196
6.3.2. Media i władza w okresie burżuazyjnych rządów Aleksandra Tzankova197
6.4. Media i władza po falach terroru199
6.5. System radiowy203
6.6. Kryzys polityczny212
Rozdział 7. Instytucje medialne w doktrynie faszyzmu (1934–1944)215
7.1. „Zveno” – założenia ruchu politycznego, ustroju i doktryny (1934–1936)215
7.1.1. Funkcje i zadania Dyrekcji Odnowy Społecznej217
7.1.2. Regulacje druku w doktrynie „odnowy społecznej”218
7.1.3. System radiowy w doktrynie „odnowy społecznej”221
7.2. Władza i media w okresie funkcjonowania monarcho-faszyzmu (1936–1944)223
7.2.1. Analiza przekształceń instytucji medialnych225
7.2.1.1. Dyrekcja Odnowy Społecznej225
7.2.1.2. Rada Programowa Radia226
7.2.1.3. Dyrekcja Druku228
7.2.1.4. BTA229
7.2.1.5. Funkcje i zadania Służby Nadzoru Druku229
7.2.1.6. System medialny w doktrynie faszyzmu232
7.3. Media i władza w warunkach wojny234
7.3.1. Polityka wewnętrzna i zewnętrzna Bułgarii w czasie II wojny światowej234
7.3.2. Władza i media w czasie II wojny światowej237
7.3.2.1. Zadania, funkcje i struktura Głównej Dyrekcji Propagandy Narodowej238
7.3.2.2. Dziennikarstwo – służba cywilna w warunkach wojny240
7.3.2.3. Rejestr dziennikarzy241
7.3.2.4. Instytucja sądu moralnego i napiętnowania społecznego242
7.3.2.5. Nacjonalizacja zawodu dziennikarza243
7.3.2.6. Nacjonalizacja druku periodycznego245
7.3.3. Wojna w eterze249
7.3.3.1 Zakaz słuchania obcych radiostacji249
7.3.4. Rozgłośnie aliantów250
7.3.3.2. Zakaz rozpowszechniania informacji o armii i działaniach wojennych250
7.3.4.1 Radio Svobodna i nezavisima Bălgariya251
7.3.4.2. Radio Londyn251
7.3.5. Rozgłośnie Kominternu252
7.3.5.1. Radio Hristo Botev252
7.3.5.2. Radio Naroden Glas i Nowa Europa252
Rozdział 8. Media i władza w okresie funkcjonowania systemu komunistycznego253
8.1. Czas politycznego rewanżu i rozliczeń254
8.1.1. Powołanie instytucji Sądu Ludowego257
8.1.2. Ustawa o ochronie władzy ludowej259
8.1.3. Czas czystek260
8.1.4. System nadzoru i socjalizacji politycznej263
8.2. Adaptacja i rozbudowa faszystowskiego systemu medialnego w doktrynie komunizmu264
8.2.1. Ograniczenie liczby gazet264
8.2.2. Funkcje i struktura Ministerstwa Propagandy Narodowej267
8.2.3. Instytucja nadzoru prasy272
8.2.4. Instytucja cenzury272
8.2.5. Instytucja Zarządu Głównego do spraw Literatury i Wydawnictw274
8.2.6. Lista informacji chronionej277
8.3. System radiowy279
8.2.7. Instytucja ochrony i ujednolicania informacji279
8.4. Powstanie i rozwój telewizji w Bułgarii281
8.5. Monopolizacja agencji informacyjnych, prasy, druku i kolportażu289
8.6. Władza i media w pierwszych latach procesu transformacji (1989–1990)290
8.6.1. Tymczasowy statut BTV i BR292
Rozdział 9. Władza i media w Republice Bułgarskiej296
9.1. Doktryna konstytucyjna Republiki Bułgarskiej296
9.1.1. Podstawowe prawa i wolności obywatelskie w doktrynie konstytucyjnej Republiki Bułgarskiej297
9.2. Otoczenie społeczne, polityczne i gospodarcze mediów w procesie transformacji299
9.2.1. Działalność Tymczasowej Rady do spraw Częstotliwości Radiowych, Kanałów Telewizyjnych i Sieci Kablowych304
9.3. Władza i media w latach 1994–1998307
9.3.1. Polityczna wojna o wolność mediów w latach 1995–1998313
9.3.2. Debata publiczna o doktrynie wolności mediów328
9.3.3. Proponowane reżimy prawne prowadzenia działalności radiofonii i telewizji333
9.4. Aktualny reżim prawny działalności mediów w Bułgarii336
9.4.1. Regulacje dotyczące mediów drukowanych336
9.4.2. Własność instytucji medialnych i zatrudnianie dziennikarzy337
9.4.3. Struktura instytucji medialnych337
9.4.4. Odpowiedzialność wydawców337
9.4.5. Regulacje prawne dotyczące obowiązkowych egzemplarzy bibliotecznych338
9.4.6. Zasady opodatkowania instytucji medialnych338
9.4.7. Regulacje dotyczące ochrony konkurencji339
9.4.8. Regulacje dotyczące ochrony konsumentów mediów339
9.4.9. Instytucja odpowiedzi i sprostowań340
9.4.10. Ochrona źródeł informacji341
9.4.11. Dostęp do informacji publicznej342
9.4.11.1. Ocena efektywności praw wynikających z dostępu do informacji publicznej w sferze medialnej342
9.5. System mediów elektronicznych345
9.5.1. Działalność Rady Częstotliwości Radiowych346
9.5.1.1. Ocena regulacji dotyczących mediów elektronicznych wynikających z Prawa o telekomunikacji z 1998 roku347
9.5.2. Ocena ustawy Prawo o radiu i telewizji z 1998 roku349
9.5.2.1. Definicje dotyczące radiofonii i telewizji350
9.5.2.2. Nadawcy publiczni i komercyjni351
9.5.2.3. Rada Mediów Elektronicznych352
9.5.2.3.1. Zadania Rady Mediów Elektronicznych353
9.5.2.3.2. Członkowie Rady Mediów Elektronicznych354
9.5.2.3.3. Przewodniczący Rady Mediów Elektronicznych355
9.5.2.3.4. Struktura Rady Mediów Elektronicznych355
9.5.3. Bułgarskie Radio i Bułgarska Telewizja357
9.5.3.1. Formy finansowania BR i BTV357
9.5.4. Ustawowe gwarancje wolności słowa i mediów elektronicznych358
9.5.3.2. Sankcje358
9.6. Kodeks etyczny bułgarskich mediów359
Rozdział 10. Panorama mediów bułgarskich360
10.1. Radio360
10.1.1. Radio publiczne360
10.1.1.1. Radio Horizont360
10.1.1.2. Radio Hristo Botev361
10.1.1.3. Prywatni nadawcy publiczni361
10.1.2. Radiostacje komercyjne363
10.1.3. Radia formatowe366
10.1.4. Grupy radiowe367
10.1.5. Radia profilowane367
10.1.6. Ocena rynku radiowego368
10.1.6.1. Kryzys w Bułgarskim Radiu368
10.1.6.2. Mapa aktywności radiowej w Bułgarii370
10.1.7. System Radia FM+371
10.1.6.3. Mapa audytorium radiowego w Sofii371
10.2. Telewizja377
10.2.1. Państwowa telewizja publiczna377
10.2.2. Prywatne telewizje publiczne380
10.2.3. Telewizje komercyjne380
10.2.3.1. Ogólnokrajowe telewizje komercyjne381
10.2.3.2. Regionalne telewizje komercyjne382
10.2.4. Telewizje sieciowe383
10.2.5. Telewizje kablowe i satelitarne383
10.2.6. Telewizje profilowane384
10.2.7. Telewizja internetowa385
10.2.8. Ocena rynku telewizyjnego w Bułgarii386
10.2.8.1. Mapa własnościowa telewizji komercyjnej387
10.2.8.1.1. News Corporation387
10.2.8.2. Mapa audytorium telewizyjnego w Bułgarii388
10.2.8.1.2. Antenna Group388
10.2.8.1.3. Balkan Media Group Limited388
10.2.9. System telewizji Nova TV389
10.2.8.3. Mapa rynku reklamy telewizyjnej389
10.3. Agencje informacyjne w systemie medialnym Bułgarii392
10.3.1. BTA – krajowy instytut informacyjny392
10.3.2. Prywatne agencje informacyjne392
10.3.2.1. Agencja informacyjna BGNES393
10.3.2.2. Agencja informacyjna DNES+393
10.3.2.3. Bulgarian News Network393
10.3.2.4. Agencja Informacyjna Focus393
10.3.3. Ocena agencji informacyjnych394
10.3.3.1. BTA394
10.3.4. System aencji Focus395
10.4. Prasa drukowana w systemie medialnym w Bułgarii401
10.4.1. Media i władza – gazetowe wojny402
10.4.2. Grupy medialne wydające prasę codzienną informacyjną w Bułgarii408
10.4.2.1. WAZ408
10.4.2.2. Economedia AD409
10.4.2.3. Novinar Media AD409
10.4.2.4. Standart News EAD410
10.4.2.5. Sega AD410
10.4.2.6. Nova Bălgarska Mediyna Grupa EOOD410
10.4.3. Ocena rynku prasy drukowanej w Bułgarii411
10.4.2.7. Ekspres BG AD411
10.4.4. Analiza zawartości i wizualizacji bułgarskiej prasy drukowanej417
10.4.4.1. „24 Chasa”419
10.4.4.2. „Trud”421
10.4.4.3. „Dnevnik”421
10.4.4.4. „Novinar”422
10.4.4.5. „Standart”422
10.4.4.6. „Sega”423
10.4.4.7. „Telegraf”423
10.4.4.8. „Monitor”424
10.4.4.9. „Ekspres”424
10.4.4.10. „Treta Văzrast”425
10.4.4.11. Bułgarska prasa drukowana. Wnioski z analizy425
10.4.5. Reklama w bułgarskiej prasie drukowanej426
Rozdział 11. Media mniejszości, mniejszości w mediach w Bułgarii428
11.1. Tematyka mniejszości etnicznych i narodowych na łamach prasy bułgarskiej429
11.2. Media etniczne w systemie medialnym Bułgarii433
11.2.1. Prasa ormiańska437
11.2.2. Prasa żydowska438
11.2.3. Prasa rosyjska439
11.2.4. Prasa Romów443
11.2.5. Prasa bułgarskich Turków446
11.3. Stanowiska mediów mniejszości wobec Bułgarii i Bułgarów450
11.2.6. Prasa Ukraińców, Macedończyków, Wołochów, Arumunów450
11.2.7. Mniejszości bez mediów450
11.4. Media bułgarskie wobec kwestii mniejszości452
Zakończenie455
Bibliografia463
Indeks osób489
Indeks prasy drukowanej498
Indeks agencji informacyjnych503
Indeks rozgłośni radiowych504
Indeks stacji telewizyjnych506

Rozdział1.Założeniateoretyczne,metodybadawcze,podstawowepojęcia

Niezawszeprawdakreślonaprzezwładzepaństwastoiwzgodziezoczeki-

waniamiczypotrzebamispołecznymi,atymbardziejjednegoczłowieka.Po-

dobniejakprawdagłoszonaprzezmediaopaństwieispołeczeństwie.Często

politycy,mediaispołeczeństwomogąstaćzesobąwsprzeczności.Hegelpisze,

żepaństwojakoduchnarodujestobyczajemiświadomościąjednostek,zktó-

rychskładasięnaródiktóregłosząprawdę

43.Dosferyduchanarodumożna

zaliczyćdoktrynęwolnościmediów,któregłosząprawdę.

Wstrukturzemediówwolnośćiprawdabędąrealizowanewpewnegoro-

dzajutrójkącie,wyznaczonymtrzemapunktami:nadawcą,odbiorcąiprzed-

mioteminformacji,awięcwtymwypadkuosobą,instytucjąlubspołecznością,

októrejmówiprzekaz.

Odstronynadawcywolnośćbędzieoznaczaćmożliwośćnieskrępowanego

wyrażaniaopiniiiprzekazywaniaodkrytejprawdy.Odstronyodbiorcy–zaspo-

kajanieinformacyjnychpotrzebinieskrępowaneposzukiwanieprawdy,

aprzedmiotemwolnościbędzieosoba,instytucja,społecznośćczyspołeczeń-

stwostanowiącetreśćprzekazu

44.NatychtrzechpłaszczyznachwBułgariiczę-

stodochodziłodozderzeniaprawiwolności.

1.1.3.Systemmedialny

Spójnejdefinicjisystemumedialnegowliteraturzeprzedmiotubrak

45,choć

teoriidotyczącychmediówpowstałonaświeciewiele

46.Namediaspoglądano

zpunktuwidzeniakomunikowaniamasowegowujęciumodelowym,rolime-

diówwsystemiespołecznym,wgospodarcerynkowej,wstosunkachmediów

iwładzy,czy(re)produkcji,bądźteż(re)prezentacjiotaczającegoświata,funkcji

43Ibidem,s.275.

44GałkowskiJerzyW.,1998,Wolnośćsłowajakowartość,w:Wolnośćsłowawmediachau-

diowizualnych.ZałącznikdoSprawozdaniaKrajowejRadyRadiofoniiiTelewizjizrocznegookresu

działalności.MateriałyzkonferencjiKRRIT.Wolnośćsłowawmediachaudiowizualnych,War-

szawa,marzec1998,www.krrit.gov.pl/sprawozdania.pdf,s.5.

45Zwracanatouwagę,międzyinnymi,BartłomiejGolka,pisząc,że„ostrośćtakichpojęć,jak

«systemmedialny»czysame«media»utrudniawypełnianieichtreściązgodniezrygoramipo-

prawnościnaukowej”(GolkaBartłomiej,2007,SystemmedialnyStanówZjednoczonych,op.cit.,

s.2).JanuszAdamowskistarasięjednakokreślićdefinicjęsystemumedialnego,pisząc:„Gdyby,

wpewnymuproszczeniu,przyjąć,żesystemtoskoordynowanywewnętrznieimającyokreśloną

strukturęukładwieluelementów,aponadtocałokształtzasadorganizacyjnych,normprawnych

iregułobowiązującychwdanejsferzeaktywności(wtymprzypadkumedialnej),tooistnieniu

takiegosystemu[medialnegoWielkiejBrytanii–przyp.aut.])możemymówić”(Adamowski

JanuszW.,2006,Czwartystan.MediamasowewpejzażuspołecznymWielkiejBrytanii,Oficyna

WydawniczaAspra-JR,Warszawa,s.11).

46Opisymodelipatrz:Goban-KlasTomasz,2005,Mediaikomunikowaniemasowe,op.cit.,

s.52–79;BaranStanleyJ.,DavisDennisK.,2006,MassCommunicationTheory.Foundations,

Ferment,andFuture,wydaniewjęzykupolskim:2007,Teoriekomunikowaniamasowego,tłum.

AgataSadza,WydawnictwoUniwersytetuJagiellońskiego,Kraków.

Brak wyników

Władza i media w Bułgarii

Treść książki

Znajdź bibliotekę blisko siebie, i uzyskaj dostęp do ebooka w systemie IBUK Libra