Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
BartłomiejSkrzetuski(imięzakonneWincenty)żyłwlatach1745-1791.Byłzna-
nymhistorykiem,prawnikiem,pisarzempolitycznym,nauczycielemoraztłumaczem
dobystanisławowskiej1.
Zasadniczymcelemniniejszejpracyjestprzedstawieniejegopoglądówzawar-
tychwopublikowanymwlatach1782-1784Prawiepolitycznymnarodupolskiego2,
będącymrodzajempodręcznikaczyteżkompendiumoustrojudawnejRzeczypo-
spolitej3.StanowiącepodstawęźródłowątejrozprawydziełoSkrzetuskiego,któ-
1WażniejszeopracowaniabiograficznenatematżyciaitwórczościWincentegoodśw.JózefaKa-
lasancjuszaSkrzetuskiegotoprzedewszystkim:F.BENTKOWSKI:Żywotipraceuczoneks.Wincentego
SkrzetuskiegoS.P.W:PosiedzeniepubliczneKrólewskiegoWarszawskiegoUniwersytetunauczczenie
pamiątkizmarłychmężówodbytednia14lipca1827roku.Warszawa1827,s.7-17;IDEM:Historiali-
teraturypolskiej.T.1.Warszawa-Wilno1814,s.661,T.2,s.794-798;L.CHMAJ:WincentySkrzetuski.
W:HistoriaDomusVarsoviensisScholarumPiarum.Wrocław1959,s.196.Autorkąnajaktualniejszego
życiorysuiszkicudokonańWincentegoSkrzetuskiegojestE.AlEKSANDROWSKA:SkrzetuskiBartłomiej
imięzakonneWincenty.W:Polskisłownikbiograficzny.T.38.Warszawa1998/1999,s.435-437[dalej:
E.AlEKSANDROWSKA:Skrzetuski…,PSB];zob.teżEADEM:WincentySkrzetuski.W:Bibliografialiteratury
polskiej„NowyKorbut”.T.6,cz.1:Oświecenie.Oprac.E.AlEKSANDROWSKAzzespołem.Warszawa1970,
s.197-198[dalej:E.AlEKSANDROWSKA:Skrzetuski…,NowyKorbut];K.OPAŁEK:SkrzetuskiWincenty.
W:FilozofiawPolsce.Słownikpisarzy.Wrocław1971,s.350-351.
2W.SKRZETUSKI:Prawopolitycznenarodupolskiego.T.1.Warszawa1782.T.2.Warszawa
1784.Wydaniedrugiepoprawione:IDEM:Prawopolitycznenarodupolskiego.T.1-2.Warszawa1787.
Wpracykorzystałemprzedewszystkimzwydaniadrugiego.Tam,gdzieodnosiłemsiędowydania
pierwszego,wyraźniezostałotozaznaczone,szczególniewzakresieróżnicpomiędzyobuwydania-
mi,którezostałyomówionewdalszejczęścirozprawy.
3Skrzetuskipodkreślał,żezadaniem,jakiepostawiłsobie,piszącPrawopolityczne,byłozapre-
zentowanie,główniewcelachdydaktycznych,ustrojuijegozmianwdobiestanisławowskiej,które-
copijarakcentował-byłyoddawnaoczekiwane.Pisałm.in.:nPrzyiemnobyłozbieraiącemuUstawy
RząduKraiowegoopisywaćtezdawnapożądaneodmiany,ktoremiprzeszłewRzeczypospolitey
wadypodpanowaniemStanisławaAugustasąpolepszone”.W.SKRZETUSKI:Prawopolityczne…,T.1.
DedykacjadlaBazylegoWalickiego.Warszawa1782,bezpaginacji.Pragnęzastrzec,żewykorzysta-
newpracy,którajestwistociemonografiąPrawapolitycznegonarodupolskiego,fragmentyźródeł,
wtymcytatyzdziełSkrzetuskiego,prezentowanesąniemalwyłącznieworyginalnymosiemnasto-
wiecznymbrzmieniu.
