Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Europa
watywnaKoalicjaNarodowa(KansallinenKokoomus)-33mandaty(wzrost
o5).Nowyrządutworzył31VII1948socjaldemokrataKarl-AugustFagerholm.
Istotnybyłfakt,żewskładzienowegogabinetunieznaleźlisięprzedstawiciele
skrajnejlewicykomunistycznej.Miałotoważnywpływnakwestięstosunków
handlowychifinansowychFinlandiizpaństwamizachodnimi.Wdziedziniepo-
litykiwewnętrznejFagerholmprzeforsowałustawywspomagającefinansowanie
budowypowszechniedostępnychmieszkańizapewniającewypłatydotacjidla
rolnikównaprodukcjęzboża.Rozdawnictwośrodkówbudżetowychprzyniosło
konsekwencjejeszczew1949r.przezwzrostbezrobocia,podwyżkicenartykułów
importowanychizwiększeniewydatkówsocjalnych.Narastaniesporówodnośnie
dodalszejpolitykiwewnętrznejujawniłosiępodczaskampaniiprezydenckiejw1950
r.Głównymirywalamiurzędującejgłowypaństwa,Paasikiviego(popieranegoprzez
centroprawicę),byliM.Pekkala(ludowidemokraci)iUrhoKekkonen(PartiaAg-
rarna).MimopróbpodważeniazałożeńHliniiPaasikiviego”udałosięprezydentowi
zwyciężyćjużwIrundzie(171głosówelektorskich,przy67głosachnaPekkalę
i62głosachnaKekkonena).Odwyborówprezydenckichw1950r.miałasięjednak
rozpocząćkarierapolitycznaU.Kekkonena.17III1950objąłonporazpierwszy
stanowiskopremiera(pozostającnanimażdo1953r.,anastępnieponowniewla-
tach1954-1956)rządukoalicjiPartiiAgrarnejiSocjaldemokratycznej.Wczerwcu
1951r.KekkonenpodpisałwMoskwie5-letniąumowęhandlową,zapewniają-
cąFinlandiiimportzboża,cukru,nawozówipaliw.Wtymsamymrokurząd
wHelsinkachprzeforsowałustawęosamorządzieWyspAlandzkich.Trudności
gospodarcze(zwłaszczabezrobocie)wpłynęłyrychłonaspadekpopularności
Kekkonena;wlistopadzie1953r.kierowanyprzezniegorządzostałzastąpiony
przezprawicowyrządSakariegoTuomioji,któryjednaknieuzyskałwiększości.
W1954r.przeprowadzonowięcprzedterminowewybory,którezakończyłysię
nieznacznymzwycięstwemsocjaldemokratów(54mandaty)przedPartiąAgrarną
(53mandaty)iludowymidemokratami(43mandaty).Nadrodzekompromisu
premieremkoalicyjnegorządusocjaldemokratówiagrariuszyzostałRalfTörn-
gren(zeSzwedzkiejPartiiLudowej),Kekkonenzaśotrzymałtekęministraspraw
zagranicznych.Pozaledwie5miesiącachdoszłojednakdoreorganizacjigabinetu
idowładzypowróciłKekkonen.Tymrazemmiałpozostaćnaczelerząduażdo
1956r.SukcesyKekkonenawpolitycezagranicznejwlatach1955-1956(odzy-
skaniePorkkali,członkostwoFinlandiiwONZiRadzieNordyckiejorazpodjęcie
dyskusjinadzwrotemKarelii)zapewniłymuzdecydowanezwycięstwowkolejnych
wyborachprezydenckichw1956r.Tymsamymrozpocząłsię15-letniokresdomi-
nacjiKekkonenanafińskiejsceniepolitycznej,potwierdzonykolejnymipięcioma
kadencjaminastanowiskugłowypaństwa(do1981r.).
Dania,Islandia,NorwegiaiSzwecjawlatach50.XXwieku
Sytuacjapolitycznawczterechpowyższychpaństwachnordyckichrozwiałasię
wsposóbwyjątkowostabilny,choćniepozbawionyczasowychprzesileńizmian
koalicjirządowych.WDaniiprzywładzypozostawalinadalsocjaldemokraci(H.Ch.
Hansen).Istotnymwydarzeniemwdziejachtegopaństwastałosięwejściewżycie5
VI1953nowejkonstytucji,będącejowocemkompromisuwszystkichpartiipolitycz-
nychobecnychwparlamencie.Nowaustawazasadniczawprowadzałamożliwość
dziedziczeniatronuprzezkobietyiznosiłaizbęwyższąparlamentu-Landsting.
Wnastępstwiezmianwfunkcjonowaniuparlamentuwzrostowido175uległa
liczbadeputowanych.Wynikającezezmienionejkonstytucjiwyboryparlamentar-
nezwrześnia1953r.nieprzyniosłypoważniejszychzmiannasceniepolitycznej.
politykaFagerholma
karieraKekkonena
samorządWyspAlandzkich
koalicjasocjaldemokratów
iagrariuszy
pięćkadencji
prezydentaKekkonena
nowakonstytucjaDanii
83
