Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Cywilizacja
Naprzestrzeniwiekówuformowałysięcywilizacje,któreażpokresXVw.żyły
wizolacji,wkręguswoichspraw.Osobieniewielelubnicniewiedziały.Opróczcywi-
lizacjieuropejskiej(chrześciańskiej),naterenieBliskiegoWschoduuformowałasię
cywilizacjaislamu,któranastępniebardzoszybkosięrozprzestrzeniałanaŚrodkowym
WschodzieażposubkontynentindyjskioraznaobszarzepółnocnejiśrodkowejAfryki.
Choćcywilizacjaislamureprezentowałaolbrzymiąróżnorodnośćkulturową,językową
ietniczną,niemniejzachowałapoczuciewspólnotowości,coułatwiałojejskuteczną
ekspansję.Cywilizacjechrześciańskaorazislamunależałydocywilizacjinajbardziej
dynamicznych,spragnionychsukcesu,chętnieprzełamującychotaczającejebariery
obcości.Natomiastcywilizacjezwanetradycyjnymi,takiejakindyjska(hinduistyczna),
dalekowschodnia(chińska,japońska)orazafrykańskaniewykazywałysięnaprzestrzeni
wiekówekspansywnością.Ichprzedstawicielenieinteresowalisiętym,codziejesięza
morzamiizagórami.Chińczycy,byzabezpieczyćsięprzedwścibskimiiciekawskimi,
zbudowalimurchiński,aHindusiniemusieliniczegobudować,gdyżsamanatura
zbudowałaimHimalaje.Zkoleiprzedstawicielecywilizacjiafrykańskiej,choćzewsząd
byliotoczenimorzamiioceanami,wogóleniebudowaliokrętówiniepodróżowali.
Zasadniczoprzedstawicielecywilizacjitradycyjnychchcielidalejspokojnieżyć,
wduchuposzanowaniawłasnychwartości,zgodniezwykształconymiobyczajami.Lecz
życiewizolacjiodinnychlądówicywilizacjiniebyłoimpisane.Ichspokójnadobre
inalatazakłóciliEuropejczycy.
Najbardziejprężnąiciekawąświataokazałasięcywilizacjaeuropejska.Europejczycy
bylinietylkociekawiświata,aleiżądniprzygód.Interesowałoichsilnie,anawetfascy-
nowałotowszystko,cosięznajdowałopozanimi,cozkoleiprowadziłodolicznych
wynalazków,którenastępnieułatwiałypoznawanie,późniejpokojowąpenetrację,
awreszcietrwałepolityczneorazekonomicznepodporządkowanie.Europejczycy
uwierzylizczasem,żemająważnąmisjęwobecinnychdospełnienia,żejestimdane
kształtowanieinnychludówinarodównaswojepodobieństwowedługeuropejskich,
uważanychzanajlepszewzorów.IrównieżtopoczuciemisjiwypychałoEuropejczy-
kównamorzainainnelądy.Kuinnympchałoichjednaknietylkopoczuciemisji,nie
tylkointeresy,chęćzdobyciadóbripieniędzy,leczipotrzebaprzeżyciaczegośnowego
iekscytującego,przygody,chęćzdobyciasławy.Morzeatramentujużnaukowcywylali,
bytenproblemudokumentowaćiwyjaśnić.Iluteoretyków,tyleteorii.Niepowstała
jednakjedna,powszechnieakceptowanateoriawyjaśniającaówfenomen.
PrzyspieszeniewejściaEuropywdziejeświataikształtowanietychdziejównastą-
piłow2.poł.XVIIIw.orazw1.poł.XIXw.Spowodowanetobyłorosnącąwewnętrzną
formowanie
cywilizacji
prężnośćcywilizacji
europejskiej
7
