Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Cywilizacja
Winteresującymnasokresierozwiałasiężeglugaśródlądowa,rzecznaorazżegluga
morska,alezmianywsposobiepokonywaniaprzestrzeniiwtechnicepodróżowania,
wporównaniudopoprzedniejepoki,niebyłyzbytwielkie.Takjakpoprzedniotowary
przewożonestatkiemczybarkąmusiałybyćpóźniejprzeładowywanenawozy,gdyż
siećkanałówniebyławystarczającorozwinięta.Ponieważportymorskieirzeczne
byłypłytkie,większestatkimusiałystaćnaredzie,poczymprzeładowywanoznich
towarynamniejszestatkiorazłodzieiwieziononabrzeg,byponowniejeprzeła-
dować.ZkoleisprawętransportutowarówiludzinarzekachwEuropieiStanach
Zjednoczonychkomplikowałyalbowręczuniemożliwiałylicznejazyiinneujęcia
wodybudowanenapotrzebyprzemysłuorazmłynybądźtartaki.Ponadtonadrogach
wodnychznajdowałysięlicznestraże,którepobierałyopłatymostowe,groblowe,od
spławuitp.Wwielumiejscachpobieranotakżecławewnętrzneczymyta.Towszystko
bardzopodrażałotransportwodny,podobniezresztąjakilądowy,orazhamowało
rozwójhandlu.Kosztytransportubyływysokie,akorporacjewioślarzy,flisaków
iprzewoźnikówtroszczyłysię,byopłatyzausługitransportowenieuległyobniżeniu.
Niemniejpaństwapodejmująceprogrammodernizacjiszlakówkomunikacyjnych
irozwojugospodarczegozaczęłyznosićwewnętrznebarieryiograniczenia,pomimo
protestówkorporacjirzecznychzainteresowanychutrzymaniemstatusquo.Podkoniec
XVIIIw.najliczniejsząflotąhandlowądysponowałaWielkaBrytania,podktórejban-
derąpływałoponad1/4światowegotonażu.Wkolejnychdziesięcioleciachjejpozycja
dalejrosłaiwefekciew1850r.skupiała47%tonażuświatowego.Zaniąsytuowała
sięFrancja,adopieronatrzecimmiejscuznalazłasięHolandia,którajeszcze100lat
wcześniejbyłanazywanaHszypremświata”.Licznąflotąmogłasiępochwalićrównież
Dania,NorwegiaiStanyZjednoczone.
Najważniejszymwydarzeniemwdziejachżeglugiwodnejbyłowprowadzenie
namorzaioceanyorazdożeglugiśródlądowejparowców.[Oparostatku...]Wy-
nalazcąstatkuparowegobyłamerykańskiinżynierRobertFulton,któregoparowiec
HClermont”w1807r.przepłynąłwgóręrzekiHudson,odNowegoJorkudoAlbany,
wciągu32godzin.Parowceokazałysięopłacalneiniezwykleprzydatnewżegludze
śródlądowej.Wywarłyolbrzymiwpływnatransportludziitowarów,zwłaszczama-
sowychwStanachZjednoczonychiwKanadzie.Dotychczaswiększestatki,nietylko
Ryci35
Parowiec„Clermont”ijego
konstruktorRobertFulton
żeglugaśródlądowa
flotaWielkiejBrytanii
parowce
57
