Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Staryinowyświat
kontynuacjatradycjikultury
Ubaidwarchitekturze
późnouruckiej
budowleświątynne
zUruk(warstwyVI−IV)
izwycięstwo,czyszeregizwierząt.Tematytewystępowałyrównieżnazaczynających
siępojawiaćwówczaspieczęciachcylindrycznych.
NiewątpliwienajwiększymosiągnięciempóźnejfazykulturyUrukbyłrozwójbu-
downictwa,doniedawnainterpretowanegowyłączniejakosakralne.Znajważniejszych
stanowisk:Eridu(warstwyIII-I),Uruk(warstwyVI-IV)orazTellUkairpochodząpozo-
stałościbudynkówwskazującenawyraźnąkontynuacjętradycjikulturyUbaid.Uruk,
sięgająceswymipoczątkamiczasówubaidzkich,zajmowałowomawianymokresieoko-
ło230hapowierzchni.Zupełnienieznanesąjednakjegodzielnicemieszkalnedato-
wanenaomawianyokres,prowadzącywykopaliskakoncentrowalisiębowiemprzede
wszystkimnaokręgachEannaiKullaba(niewątpliwiedwóchpierwotnychosadach,
zktórych-wwynikurozwojuipołączenia-powstałoUruk),gdziewczasachdużo
późniejszychznajdowałysiępotwierdzoneośrodkikultupoświęconeodpowiednioIn-
annieiAnu.Wśródbadaczyniemawciążzgodnościczywokresie,októrymmowa
istniałyjużnatychmiejscachsilneiwpełniwykształconeośrodkikultuwspomnia-
nychbóstw.Częśćarcheologówdoszukujesięwobiektachtamodkrytychświątyń,
istniejejednaktakżegrupa,którainterpretujejeraczejjakolokalneakropolezeznaj-
dującymisięnanichrezydencjamirodzącejsięarystokracji.Zespołyarchitektoniczne
zokręguEannasązpewnościąświadectwemistnieniabardzorozbudowanejstruktu-
ryspołecznej,zdolnejdoforsowanianowychformwspółdziałania,aleniemożna
wświetleobecnychbadańjednoznacznierozstrzygnąćczymiałwniejprzewagęczyn-
nikświecki,czyteżsakralny.
PodpóźniejszymświętymokręgiemEannaodkrytolicznekonstrukcjeobardzo
rozwiniętychplanachtrójdzielnych.Większośćbudynkówwznosiłasięnaplatformach
lubterasach,aichfasadybyłyzdobionelicznymiryzalitami(występynadającebudow-
licharakterystycznyrytm).Wświeżytynkwtykanomałestożkiopomalowanychgłów-
kach,tworzącwtensposóbwielobarwnąmozaikędekorującąściany.Wcentralnejsali
znajdowałosięzazwyczajjednolubkilkapalenisk.ZwarstwyVIUrukpochodzitzw.
świątyniazkamiennymistożkami.Budowlaowymiarach28,6x18,2mstałanadzie-
dzińcuotoczonympotężnymmuremzryzalitami.Odstronyzewnętrznejbyłonozdo-
bionymozaikąułożonązglinianychstożkówogłówkachbarwionychnazielono-żółto
iniebiesko-czarno.Zewnętrzneścianybudynkuorazfasadawewnętrznamuruota-
czającegobyłydekorowanemozaikązestożkówkamiennych.Sambudynekwzniesio-
nyzostałnaplanietrójdzielnym,zwąską,zwężającąsięstopniowozjednejstronysalą
isiedmiomapomieszczeniamiotaczającymijąztrzechstron.WwarstwieVodkryto
tzw.świątynięwapienną,którejceglanemurywznosiłysięnafundamentachwykona-
nychzogromnychblokówwapienia.Budowlabyłaprostokątna,jejdługośćwynosiła
79m,szerokość29m,przygrubościściansięgającej2,6m.Planbyłtrójdzielny,agłów-
nyelementtworzyłasalawformieliteryT.Wzdłużjejdłuższychbokówznajdowałysię
po4pomieszczenia,awśródnichdwiepołożonenaprzeciwsiebieklatkischodowe.
NapoprzeczceliteryTulokowanotrzypomieszczenia.Dobudynkuprowadziłoosiem
wejść,rozłożonychsymetryczniewzdłużdługichboków.Symetriaplanuorazjakość
wykonaniazachowanychfundamentówdowodządużychumiejętnościiwysokiego
poziomuosiągniętegoprzezówczesnycharchitektówibudowniczych.WwarstwieIVb
odsłoniętotzw.świątynieAiBorazsalękolumnową,wwarstwieIVanatomiastświą-
tynieC(oplaniepodobnymdoDświątyniwapiennejD)iD.Założeniatezostałyinten-
cjonalniezniszczone.Ichmuryrozebranodopewnejwysokości,apowstałewtenspo-
sóbotwartepomieszczeniawypełnionorozebranymmateriałem,tworzącolbrzymią
płaskąplatformę.Wkonsekwencjiwewspomnianychbudynkachnieznaleziono,poza
paleniskaminadziedzińcach,anijednegośladuoryginalnegowyposażenia,świadczą-
cegoofunkcjitychbudynków.Jesttokolejnyargumentprzeciwprzypisywaniuim
konkretnejroliibyćmożemająracjębadaczepostulującyuznanieichzabudynki
62
