Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
30
NaKresachWschodnich
listachpodpisywałsięzregułyjako:nżyczliwyprzyjaciel,synisługa”89,nwewszem
życzliwyprzyjaciel,synisługa”90,nuprzejmyprzyjaciel,synisługa”91itp.Zwrotyte
wykraczałyniewątpliwiepozaprzyjętywówczaskanon,zwłaszczajeślipamiętamy,
żestosowałje,bądźcobądź,władcaobcegopaństwawstosunkudopoddanego
monarchysąsiedniegokraju.Przytoczonewyrażeniaświadczązatemorzeczywi-
stej—nietylkogrzecznościowej—zależnościJeremiegoMohyłyodJanaZamoy-
skiego.Potwierdzatotakżeogólnytonlistówhospodara,wktórychodnosisięon
dohetmanaznajwyższąrewerencjąipodkreślajegozasługi
92
,orazsposób—ulegle
inierazpokrętnie—wjakiwymawiasięczasemodspełnieniajakiegośżyczenia
hetmana.Nieulegawątpliwości,żewmiaręupływuczasuMohyłastarałsięumocnić
swąpozycję,oczymświadcząm.in.jegozabieginasejmie1597roku93.Pozostały
onejednakwdużymstopniubezowocne,aszybkaklęskaponiesionaw1600roku
wstarciuzMichałemWalecznymiodzyskanietronuzpomocąJanaZamoyskiego
potwierdziłykoniecznośćoparciasięnasojuszuzRzecząpospolitąidobrychrela-
cjachzhetmanemkoronnym.Doprowadziłotowrezultaciedostanu,wktórym
JeremiMohyłasłuszniepostrzeganybyłjakoklientJanaZamoyskiego.
ZkoleiwPolscezczasemnasiliłysiętendencjedowykorzystywaniaMołdawii
wceluuzyskaniapomocyfinansowejizbrojnej94.Hospodar,będącwpodwójnej
zależności:odkrólaisułtanaorazosobistej—odJanaZamoyskiego,pragnącjed-
nocześniezbudowaćautorytetwśródwłasnychpoddanych,musiałczasemlawi-
rować.Prowadziłzatempolitykętypowądlawładcówpaństwpołożonychmiędzy
wielkimipotęgami.ZażyciaJanaZamoyskiegohospodarkorzystałzjegoprotekcji
iprzyjąłpostawęzdecydowaniepropolską.Umożliwiłomutozresztązaangażo-
waniesięTurcjiwwojnęzHabsburgamiażdo1606rokuipostrzeganieprzeznią
JanaZamoyskiegojakowrogaCesarstwa.Wpóźniejszymokresiewaśniewrodzie
Mohyłówiniefortunneinterwencjepolskiew1612inaprzełomie1615/1616roku
zaogniłystosunkizTurcjąidoprowadziłydousunięciapolskichwpływówzMoł-
89Zob.np.:AGAD,AZ150,s.6,JeremiMohyładoJ.Zamoyskiego,Suczawa,19III1596r.;ibi-
dem,s.53,Jassy,7II1601r.;ibidem,s.63,JeremiMohyładoJ.Zamoyskiego,Jassy,24III1602r.
90Zob.np.ibidem,s.7,JeremiMohyładoJ.Zamoyskiego,Suczawa,18VI1596r.
91
Zob.np.:ibidem,s.17,JeremiMohyładoJ.Zamoyskiego,Suczawa,7XII1597r.;ibidem,
s.23,JeremiMohyładoJ.Zamoyskiego,Suczawa,9VIII1598r.;ibidem,s.21,JeremiMohyłado
J.Zamoyskiego,Suczawa,26II1599r.;ibidem,s.43,JeremiMohyładoJ.Zamoyskiego,Suczawa,
29III1600r.;ibidem,s.72,JeremiMohyładoJ.Zamoyskiego,Jassy,13I1604r.
92Przytoczmychoćbynastępującyfragment,jakimhospodarzaczynajedenzlistów:nNieba-
czącpotężniejszegowsprawachnaszychpraesidiumnadWMnaszegoMiłościwegopana,któryś
zaprzejrzeniemBożymałaskąJKMciPananaszegoMiłościwegodootrzymaniastoliceziemi
wołoskiejnammciwąłaską,radąipomocąojcowskimprawiezwyczajem,ażdoutwierdzenia
poniemałejrzeczysprawnaszychpomocnybyćraczył”.AGAD,AZ150,s.3,JeremiMohyłado
J.Zamoyskiego,Suczawa,19III1596r.
93C.A.Bobicescu:Unia,inkorporacjaczylenno?…,s.228—233.
94Ibidem,s.233—235.
