Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
HenrykKowalski
UniwersytetMariiCurie-Skłodowskiej
SupplicationesGajuszaJuliuszaCezara
WżyciupublicznymstarożytnegoRzymuniezwykleważnąrolęodgrywałareli-
gia.Relacjemiędzyludźmiibogamiopierałysięnautrzymaniubądźprzywróceniu
stanu,wktórymmiędzyobiemastronamipanujądobrestosunki(amicitia),okreś-
lanejakopaxdeorum1.Szczególnegoznaczeniasystemtennabierałwodniesieniu
dofunkcjonowaniapaństwa.Przezcałyokresrepublikirzymskiejreligiaodgrywała
podstawowąrolęwewszelkiegorodzajudziałaniachpolitycznych,apaństwostało
nastrażykultówikontrolowałoprzestrzeganieprzepisówirytuałówreligijnych2.
Jednocześniejednak,jakudowodniływspółczesnebadania,religiarzymskaprak-
tyczniestalesięrozwijała,ulegającprzemianom3.
Jednymzokresów,wktórymnastąpiłszczególnyrozwój,dokonałysięprzemiany
iukształtowałynoweideologiepolityczneispołeczne,byłschyłekRepublikiRzym-
skiej
4
.Przemianynastępowałyrównieżwsferzereligijnej.Tezaokryzysiereligii
wpierwszejpołowieIwiekup.n.e.zostaławnowszejliteraturzezakwestionowana5.
1M.Sordi:PaxdeorumelibertàreligiosanellastoriadiRoma.In:Lapacenelmondoantico.
Ed.M.Sordi.Milano1985,s.146—154.Por.F.Sini:UominieDèinelsistemagiuridico-religioso
romano:„Paxdeorum”,tempodegliDèi,sacrifci.nDiritto@Storia”2002,no1,s.1—26(wersja
elektroniczna:s.3in.).
2
A.Wardman:ReligionandStatecrafamongtheRomans.Baltimore1982,s.22in.;C.Berge-
mann:PolitikundReligionimspätrepublikanischenRom.Stuttgart1992,s.89in.Por.J.A.North:
DemocraticPoliticsinRepublicanRome.nPastandPresent”1990,126,s.3—21(s.17).
3
Por.J.H.W.G.Liebeschuetz:ContinuityandChangeinRomanReligion.Oxford1979,s.2in.;
M.Beard,J.A.North,S.Price:ReligionsofRome.Vol.1.Cambridge1998,s.73in.
4J.-L.Ferrary:OptimatesetPopulares.Leproblèmedurôledel)idéologiedanslapolitique.In:
DiespäteRömischeRepublik.LafndelaRépubliqueRomaine.Undébatfranco-allemandd)histoire
ethistoriographie.Sousladir.deH.Bruhns,J.-M.David,W.Nippel.Rome1997,s.221—231
ikomentarzK.J.Hölkeskampa,s.232—235.
5DyskusjęnatematkoncepcjiokryzysiereligiiwokresieschyłkuRepublikizob.J.M.Aldea
Celada:Crisisydecadenciadelareligiónromanaenépocatardorrepublicana.nStudiaHistorica.
HistoriaAntigua”2012,30,s.51—70.
