Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26
HenrykKowalski
blicznawymagaładokonaniaodpowiednichdziałańwróżebnych,mających
daćodpowiedźnapytanie,czybogowiesąprzychylnijejprzeprowadzeniu.
Wprzypadkuniepomyślnychznakównależałozaniechaćprzeprowadzeniaza-
planowanejczynności.Wróżeniemwtakichprzypadkachzajmowalisiękapła-
niluburzędnicywyposażeniwodpowiednieprerogatywy
8
.
WżyciureligijnymipublicznymstarożytnegoRzymuprawiecodziennie
spotykanosięzróżnymiznakamiuznawanymizaprzejawwolilubnastrojubo-
gów.RzymskipisarzWaleriuszMaksymus,autordziełaFactorumetdictorum
memorabiliumlibriIX,dzielijenapięćpodstawowychgrup:auspicia9omina9
prodigia9somniaimiracula
9
.
Najbardziejznaczącą,awedługtradycjirównieżnajstarszą,formęwróż-
biarstwarzymskiegostanowiłyauspicia.Jednymzpodstawowychsposobów
tegotypuwieszczeniabyłyauspiciaexavibus,dotyczyłyonezarównolotupta-
ków(liczyłasięwysokośćikieruneklotu),jakteżichgłosu.Innąformąauspi-
cjów,związanązobserwacjaminiebabyłyauspiciaexcaelo(grzmoty,pioruny,
błyskawice).Tensposóbwróżeniapodejmowanoprzedważniejszymiczynno-
ściamipublicznymi.Charakterystycznebyłoprzytym,że1jakpodajeCyce-
ron1np.piorunmógłbyćzarównoznakiempomyślnym,jakinieprzychyl-
nymwzależnościodsytuacji,wjakiejsiępojawił,ijegokierunku
10
.Zkolei
auspiciaextripudiis(auspiciapullaria)polegałynaobserwacjiświętychkur,
noszonychwklatkachprzezkapłanów1augurówikarmionychwtrakcieau-
spicjów.Sposóbjedzeniastanowiłwróżbępomyślnąbądźnieprzychylną.Ist-
niałyrównieżauspicjazobserwacjiinnychzwierząt,np.lisa,wilka,węża,lub
auspicjazesposobubłyskuświatłanaostrzachdziditd.
Rozróżnianoprzytymdwarodzajeauspicjów:auspiciaimperativa,podej-
mowanecelowoprzezosobyuprawnione(urzędnikówziusauspicandi)wpo-
szukiwaniuznaków,orazauspiciaoblativa,czyliznakizsyłaneprzezbogów
bezzapytania(zgłaszaneiinterpretowaneprzezaugurów)
11
.
Auspiciapublicaodgrywałyszczególnieważnąrolęwżyciupolitycznym,
zwłaszczapodczaszgromadzeńludowych.Podstawowezasadydotyczącezgła-
szanianiepomyślnychznakówprzezupoważnionychdotegourzędników(ob-
nuntiatio)lubaugurów(nuntiatio)regulowałyustawy:legesAeliaetFufiade
modolegumferendarum
12
.Jaksiępowszechnieprzyjmuje,byłytodwieod-
8
J.North:DivinersanddivinationatRome.In:PaganPriests.ReligionandPowerinthe
AncientWorld.Eds.M.Beard,J.North.London1990,s.51171.
9
Val.Max.I,418.
10
Cic.,Dediv.II,83;por.II,70;II,74.
11
J.Linderski:TheAuguralLaw.In:AufstiegundNiedergangderRömischenWelt.T.2,
Bd.16,3.Berlin1986,s.214612312.
12
NatematprawaauguralnegoilegesAeliaetFufiazob.H.Baranger:Lathéoriedesau-
spicesetsesapplicationsendroitpublicetprivé.Paris1941,s.15in.,s.31in.;J.Linderski:
TheAuguralLawś,s.2167in.
