Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
AgnieszkaBartnik
rząt(np.dziki,jelenie,konie)funkcjonowałwdwóchaspektach.Zjednejstro-
nybyłobiektemkultuiczynnościsakralnych,azdrugiej1byłwykorzysty-
wanywżyciucodziennymjakoźródłopożywieniaorazdostarczycielskóriin-
nychpotrzebnychproduktów.Możnaodnieśćwrażenie,żeCeltowieniewidzie-
lisprzecznościwtakimpostępowaniu,wyraźnierozdzielającsferęsacrumod
profanum.
Pojawiałysiętakżesugestie,żepochówkidzikówmiałybyćekwiwalen-
tempochówkuczłowieka
52
,szczególniewprzypadku,gdyzróżnychpowo-
dówludzkichzwłokniebyło.Ewentualnedziałaniatakiemogłymiećzwią-
zekzpraktykamimagicznymi.Wprzypadkumagiiorazzabiegówmagicznych
mamydoczynieniazdwiemazasadami:podobieństwa
53
orazprawemkon-
taktu
54
.Stądnajprawdopodobniejwystępowaniepochówkówrównieżinnych
zwierzątniżdzikiczywieprze.Możnatotłumaczyćkoniecznościądobrania
odpowiedniegozwierzęciawzależnościodefektów,jakiechciałosięosiągnąć.
Zewzględunarolędzików,jakozwierzątofiarnychzastępującychofiarę
zczłowieka,należyzastanowićsię,czywprzypadkusamodzielnychpochów-
kówniemamydoczynieniaztakąwłaśniezastępcząofiarąbądźczyniesąone
wynikiemdziałańmagicznychskierowanychprzeciwkokonkretnejosobie,np.
wrogowidanejspołeczności.Wzwiązkuzczymmożeniecoinaczejnależało
byinterpretowaćwspomnianyjużpochówekdzikazSopron-Béczidomb.Jak
zauważono,wyposażenietegogrobujestbardzopodobnedopochówkówludz-
kich,prawdopodobnejestzatem,żemogłochodzićojaknajwiększeupodob-
nieniegrzebanegozwierzęciadopotencjalnejofiary.Byćmoże,zgodniezza-
łożeniamimagii,sądzono,żeokaleczenielubzniszczeniewizerunkuwroga
spowodujetakisamefektuofiary.Jednakpotwierdzenietakiejinterpretacji
uniemożliwianiewielkailośćmateriałubadawczego.Natymetapieniesposób
jednoznacznierozstrzygnąć,czywynikaonazesłabegozachowaniamateria-
łuiczywtrakciekolejnychbadańcmentarzyskceltyckichbędziesięsystema-
tyczniepowiększać.Istniejetakżemożliwość,żeznaleziskpodobnychdotych
zeSopron-Béczidombjestniewiele,ponieważpraktykiwykorzystywaniadzi-
kówjakoofiaryzastępczejczyelementuobrzędumagicznegoniebyłyrozpo-
wszechnione.Możnaprzypuszczać,żewprzypadkuużywaniazwierzątwpo-
danymcelunaterenachzajmowanychprzezCeltówodkrytobyznaczniewięk-
sząliczbętegotypuznalezisk.
52
Takąmożliwośćwspominająwswychpracachm.in.H.Behrens:Dieneolitisch-frühme-
tallzeitlichenTireskelettfundederAltenWelt.Berlin1964,s.103;K.Dąbrowski:Cmentarzy-
skozokresupóźnolateńskiegozZagórzynie,pow.Kalisz.nSprawozdaniaArcheologiczne”1970,
nr28,s.389.
53
Zasadapodobieństwaopierasięnaprzekonaniu,żezapomocąmagiimożnawywołaćupra-
gnionyskutekprzezjegonaśladowanie.Czaryopartenapodobieństwieokreślasięjakomagięho-
meopatycznąlubnaśladowczą.
54
Drugazasadamówi,żerzeczy,którekiedyśpozostawaływstycznościzesobą,dalejdzia-
łająnasiebienawet,gdykontaktfizycznyzostałzerwany.
