Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
gwałtownąposuchęnarozumrzuca1jakinarzeżuchę”23.Itosamo,
aczkolwiekniejakoodprzeciwnejstrony,przedstawiawMemorabiliach
Ksenofont.„Dlanikogoniebyło[...]tajemnicą,że[Sokrates]posługi-
wałsięsztukąwróżbiarską1czytamytam.Wszędziebowiempowta-
rzanosobietwierdzenieSokratesa,żedaimoniondajemuznakiwró-
żebne,istądprzedewszystkim,jakmisięzdaje,wytoczonoprzeciwko
niemuoskarżenie,żewprowadzanieznanebóstwa.Wgruncierzeczy
niewprowadzałżadnejwiększejnowościniżinni,którzywierząc
wsztukęwróżbiarską,czerpiąprzepowiednieprzyszłościzlotupta-
ków,zgłosówludzkich,zprzygodnychzjawiskiofiar.Wszyscyoni
przecieżzdająsobiesprawę,żeaniptaki,aniprzypadkowospotkanilu-
dzieniewiedzą,codlaposzukującegowróżbyjestpożyteczne,ależe
tosamibogowiezaichpośrednictwemobjawiają,cojestdlanichpo-
myślne,inieinaczejmyślałotymSokrates.Ztąjednakróżnicą,żekie-
dypospólstwosądzi,żetopoprostuptakiiprzypadkowospotkanilu-
dziedojednychrzeczynakłaniają,aoddrugichodwodzą,Sokrates,
przeciwnie,jakrzeczrozumiał,takioznajmiał,twierdząc,żetodaimo-
nionudzielamuwróżby.Iwieluludziomzkręguswoichznajomych
przepowiadałzgóry,comajączynić,aczegounikać,powołującsię
przytymnawieszczenatchnienia,jakichudzielałomudaimonion.
Itym,którzygousłuchali,wyszłotonadobre,cizaś,którzynie
usłuchali,poniewczasiemusieliżałować”24.Tytułowechmurysąwgó-
rze,podczasgdydaimoniontogłoswewnętrzny.Napozórsątosfery
przeciwstawne.WstrukturzesposobumyśleniaSokratesa,któryposzu-
kujeobiektywnieprawdziwejkoncepcji„dobregożycia”,takniejest.
Światchmur,pojmowanyjakoświatsamwsobie,nicnieznaczy.Itak
rozumiany,światrzeczyteżnicnieznaczy.Tujednoidrugiepozostaje
wścisłymzwiązku,którystanowiracjębytukażdejztychsfer.Zjed-
nejstronyświatchmurtopunktodniesieniadlaświatarzeczy.Zdru-
giejstronyistnienieludzkiegoumysłutowarunektego,aby„się
wypełniło”.Sokratesodbywanapowietrznepodróżeniewtymcelu,by
tampozostaćnazawsze.Nieidziemuodoświadczeniemistyczne.
Idziemuopolitykę.
Sokrates,jakczytamyuKsenofonta,„zawsze,kiedyrozważałspra-
wyludzkie,starałsięzbadać,czymwswejistociejestpobożność,
aczymbezbożność,czympiękno,aczymbrzydota,czymsprawiedli-
wość,aczymniesprawiedliwość,czymrozsądek,aczymszaleństwo,
23Arystofanes:
Chmury.Przekład
B.Butrymowicz.
Zewstępem
J.Kowalskiego.Kraków1922,w.2231334.
24Ksenofont:WspomnieniaoSokratesie.W:Idem:Pismasokratyczne.
PrzekładL.Joachimowicz.Warszawa1967,I,1,215.
20
