Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
42
WpodróżypoEuropie
kichdługofalowychgwarancjidawaćniemogli,karieramajątkowa–jeślirozu-
miećjąjakobudowaniedziedzicznegolatyfundium–wymagałaczasu.Receptąna
trwałysukcespolitycznymiałsięokazaćbudowanyświadomiesystemspołeczne-
goipolitycznegozaplecza,wiążącyzkanclerzemcorazliczniejszychprzedstawi-
cieliróżnorodnychgrupspołecznychizawodowychnapłaszczyźniepolitycznej,
aletakżeżyciowej.Zasadniczymczynnikiemprocestenumożliwiającym,ana-
stępnieutrwalającymwięzispołeczno-polityczne,byłymożliwościprotekcyjne
Zamoyskiego.Natymkluczowymzagadnieniuchcemyskupićnaszeuwagi.
Aiżemwielkiproszak,proszęWMciswego
mciwegopanaokopytołosia,wedleczasuzabitego7.
Tesłowasformułowałcoprawdasamkanclerz,tłumaczącw1596r.Krzysz-
tofowiRadziwiłłowi,żeotenoryginalnyupominekprosiłgozkoleiWłoch,
BonifacyVanozzi,przysłanydoZamościaprzezkardynałaCaetaniego.Aleilu
takichnproszaków”spotkałZamoyskinaswejdrodzewczasieponadtrzydzie-
stoletniejkariery?Comiałimdozaoferowaniaiczegożądałwzamian?
PowszechnośćwystępowaniawlistachdoZamoyskiegopróśb,wtympróśb
oprotekcję,niepozwalatychpytańlekceważyć.Okazująsięonepodstawowe,
jeślipamiętaćbędziemy
,jakmałosformalizowanebyłystosunkispołeczneipo-
litycznewówczesnejRzeczypospolitejoraznżekrólaniurzędów,anistarostw
niedawałtylkotym,którychmuZamojskizalecił”–jaktorealiapolityczne
wczasachBatoregooceniałsekretarzpapieskiejnuncjatury
,HoracySpannocchi8.
FaktpełnieniawtymczasieprzezZamoyskiegorolipierwszegokrólewskiego
doradcypotwierdzajązresztąwszyscy–przyjaciele,wrogowie,obojętni;marsza-
łekOpalińskiiRadziwiłłowie,paszkwilantPaprockiibiskupRozrażewski,stary
Hozjusz,nuncjuszBolognetti,StanisławSzafraniec,niemówiącjużopomniej-
szychpetentach,zaśpoczuciesiłyinieograniczonychmożliwościniebyłoteż
obcegłównemuzainteresowanemu9.
7ArchiwumDomuRadziwiłłów,w:ScriptoresRerumPolonicarum,t.VIII,wyd.AugustSoko-
łowski,Kraków1885,s.122(dalejcyt.:SRP):JanZamoyskidoKrzysztofaRadziwiłła[dalej:
JZdoRadziwiłła],Zamość16grudnia1596.
8RelacyenuncjuszówapostolskichiinnychosóboPolsce1548–1690,wyd.ErazmRykaczewski,
t.II,Berlin–Poznań1964,s.463.
9nPrzesiodłamgo,odepnęmutenpopręg,ainnegopodepnę,urzędnikempierwszy
,wy-
jeżdżęgo”–tebutnesłowamiałwypowiedziećZamoyskipodczaswyprawypskowskiejpod
adresempodskarbiegonadwornego,HiacyntaMłodziejowskiego.Por.JanPiotrowski,Dzien-
nikwyprawyStefanaBatoregopodPsków,wyd.AleksanderCzuczyński,Kraków1887,s.39.
