Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
38
WpodróżypoEuropie
dozawieraniakompromisów,którezkoleidawałyZamoyskiemurealnewpływy
,
podtrzymująceiwzmacniającezaufaniepoplecznikówdotejnfirmy”.Kreatorem
karieryiwpływówpolitycznychZamoyskiegobyłwięckról,alepotęgakanclerza
umiejętnieumocnionaiutrwalonadziałaniamiprotekcyjnymiokazałasięwprzy-
szłościniezależna,oparłasięskutecznieniechęcinowegomonarchy
,pozostając
wswymzasadniczymzrębiedopoczątkówXVIIw.nienaruszoną.
Łaskakrólewskadawałamożliwościkolosalne,bomiałtakiesamwładca;gwa-
rantowaćtrwałośćpotęgi,oboknagromadzonychwokresiekoniunkturydóbr,
mógłtylkoodpowiedniorozbudowanysystemnpowinnych”,wdzięcznych,liczą-
cychnałaskę,stawiającychwswejkoncepcjiżyciowejnaprotekcjędanegopo-
tentata.Deszcznadańinominacjinaeksponowaneurzędystawałsiędopiero
punktemwyjściadobudowytakiegosystemu.JegotrwałośćwprzypadkuZamoy-
skiegosprawdzićsięmiaławlatachdziewięćdziesiątych.Elementemtuistotnym,
choćjeszczemniejwymiernym,byłasława,dobreimię,popularnośćpostaci.Dla
tychczynnikówokresforowaniaprzezmonarchęmusiałmiećróżnorodnekon-
sekwencje.Zjednejstronydanąpostaćeksponował,czyniłpopularną,zdrugiej
wytwarzałuczuciezazdrościiniechęci,dołączającdowszelkichprywatnychani-
mozjicałąopozycjęwobecoficjalnychpoczynańpolitycznych.Okrestenpozwa-
lałwięcwieluludzisobiekupić,alerównielicznerzeszesobiezrazić.
Eksponowanestanowiskomiałosweblaskiicienie.Możliwośćwykorzysty-
waniaaparatupaństwowegodoprywatnychcelów,obokkorzyścipolitycznych
istrictematerialnych,określałajegozalety
.Nierozwijającdalejtegooczywistego
wątku,wartopoświęcićniecouwagitowarzyszącymmucieniom.Oczywistym
mankamentemwyjątkowoeksponowanejpozycjiwpaństwiemusiałbyćprze-
rostoczekiwań,jakiezdanąosobąwiązano,nadmożliwościami.Kłopotliwi
okazywalisięnawetnajbliżsisojusznicypolityczni,niemówiącjużodrobnych,
bezustannieocośzabiegającychsatelitach.Alianszwielkimirodzinamiirozbu-
dowawłasnegozapleczaspołecznegopowodowałypowstawanieniekończących
sięseriipróśb.Jakoosobapublicznamusiałteżkanclerzreagowaćnaprzeróżne
skargi,któredoń–jakodourzędnikapaństwowego–kierowano;corazczęściej
byłproszonyoprzybycieirozstrzygnięciesąsiedzkichsporów,cotechnicznie
niezawszebyłowykonalne,azmuszałodododatkowychzabiegów,znalezienia
pełnomocnychzastępcówbądźinnejformyreakcji.
Uogólniając,eksponowanestanowiskoto,pozaoczywistymiatutami,rzecz
niezwyklekłopotliwa.Dysponowanie–realneiwopiniispołecznej–nomina-
cjaminaurzędyinadaniamikrólewskimiczyteżogólniemówiącłaskąkrólew-
skąnajszerzejpojmowaną,stwarzałopodwójneniebezpieczeństwo.Gdywięcej
