Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
wspominaSerwiusz
2
.Budowlata,ozdobionaposągamiwyobrażającymiludy
podległeRzymowi,simulacraomniumgentium,miaławintencjiAugustaspeł-
nićistotnycelpropagandowy.Cesarzchciał,piszePiotrBieńkowski,flprzez
wyobrażeniewszystkichludówpodległychlubniepodległychdokołaswe-
goposąguokazaćzwierzchnictwoRzymunadświatem”3.Skojarzenieinne
—aleświetniedopełniająceowouprzednie—wywołujezkoleiwyobraże-
nienamonetachtypuVNDIQVEVICTORES4.Tuimperatorrzymskistoi,ma-
jącustópdwóchjeńcówzeświatabarbarzyńskiego.Rzymianinzbrojnyjest
wewłócznięiwyposażonywglob.Atrybutytesugerują,żepanowanienad
światemzdobyłonwwalce,apokonanibarbarzyńcyflzewszystkichstron”
wsposóbnajprostszyunaoczniająrozmiarypaństwaijegopotęgę.Jestto
najpełniejszerozwinięcienumizmatycznesensukoncepcjiimperiumświato-
wego.Owoprzywództwowświecienależałoprzecieżwywalczyć,adyspo-
nowanieprzezRzymianinavirtus,wtymprzypadkukoniecznierozumianą
jakovirtusbellica,dawałogwarancjęwalkidlaniegopomyślnej.Nasuwasię
tufrazazpoematuEnniusza:flMoribusantiquisresstatRomanauirisque”5.
ToprzekonanielubwiaraurealniałydanąRzymianomobietnicęichroliwy-
bitnejwświecie—rolijegoprzywódców.
Wnawiązaniudotychkilkumożliwości,czyliobrazuRomytryum-
fującejnadinnymiludami,zwycięskiegocesarzapanującegonadobcymi
orazindykacji,żefundamentemtrwaniaiwielkościImperiumRomanum
jestvirtus,zamierzamporównać,wjakimzakresiemitrzymskiejwładzy
nadświatembyłobecnyiwjakisposóbrozwijanogowlansowanejzapo-
średnictwemmonetpropagandzieimperialnejdwóchwybranychepokCe-
sarstwaRzymskiego.
Dwaokreślonewtytuleokresydziejówpaństwarzymskiego:flzłoty
wiekAntoninów”iflkryzysIIIwieku”,zawierająwieleróżnic,nosząwręcz
wyraźnecechyodmienności.Pierwszyznich,zdefiniowanywsposóbchro-
nologiczny,określalata96—192,teobejmująrządywładcówtradycyjnieza-
liczanychdodynastiiAntoninów
6
.WrzeczywistościodNerwydoMarka
Aureliuszawładzacesarskaprzekazywanabyłaadoptowanymnastępcom
rządzącychaugustów,dopieroMarekAureliuszmógłprzekazaćrządywłas-
nemusynowiKommodusowi
7
.Pojęcieflzłotywiek”,używanewodniesie-
niudocałegookresutejdynastiialbodoczasurządówkonkretnegowład-
2SERV.,Aen.VIII721.
3BIEŃKOWSKI1900,s.15.Por.OSTROWSKI1990,s.49—50;ANDO2000,s.297—298.
4RIC5/2,Num.,nr422—423.
5ENN.,ann.V156.
6Np.HOMO1947;HAMMOND1959;PETIT1975,s.354.H.-G.PFLAUM(1964,s.118)przypomi-
na,żewedługniektórychstarożytnychnawiekAntoninówskładałysięrządyAntoninaPiusa,
MarkaAureliusza,LucjuszaWerusa,Kommodusa,Karakalli,Gety,DiadumenianaiElagabala.
Wypadanadmienić,żeSeptymiuszSewerdokonaładopcjidoAntoninów.Zob.omagiiwiel-
kościnomenAntoninorum:SYME1971,s.78—88.
8
7Np.HAMMOND1956,s.86—107;PARSI1963,s.14—21.
