Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
europejskich,awzwiązkuztymstylaktorstwa,wtym
grywtragedii,uważanejzanajwyższygatunekteatralny,
dopołowyXVIIIwiekubyłzbliżonydosposobugry
aktorówfrancuskich9.Oznakiróżnicdająsięzauważyć
dopierowostatnichdziesięcioleciachwieku,cobyło
zpewnościązwiązanezogólnąewolucjąsztukiwEuropie,
polegającąnacorazgłębszymuświadamianiusobieprzez
elityposzczególnychkrajówodrębnościnarodowych
kultur.Jestznamienne,żepojawieniesięelementu
narodowegowdyskusjachteoretycznychnatemat
aktorstwaspychanadalszyplanwcześniejsze,ciągnące
sięprzynajmniejodlattrzydziestychXVIIIwiekupoczasy
słynnego
Paradoksuoaktorze
Diderota(1770)10,dyskusje
natematprawdyiiluzjiwgrze,natemattechniki
deklamacji,mimiki,gestuetc.Narastabowiem
świadomość,żeróżnegrywposzczególnychteatrach
europejskichtocośnaturalnegoiprzestajesię
jekrytykowaćzaodstępstwaodnormyklasycznej,czyli
defacto
francuskiej.Niektórzyznawcyzaczynająnawet
mówićonarodowychskłonnościachdogryscenicznej.
Oto,conapisałnatentematw1793rokuwykształcony
miłośnikaktorstwa,zpochodzeniaNiemiec,którypodczas
podróżydoWarszawyudałsiędoteatru:„Polacymają
odnaturydanąlekkośćruchów,zręczność,wzrost
wogólepięknyifigurydobre;wymowęłatwiejsząilepiej
wyrobionąniżNiemcy.[…]Wwyższejkomedii(dramacie)
itragediizbliżająsięwięcejdoNiemców,aletęnadnimi
mająwyższość,żewscenachnamiętnychigwałtownych,
któretamżezpełnąsurowościąodgrywają,zachowują
powagęiszlachetnośćwyrazu,któraniewyłączaognia
isiły,anieprzechodziwewłoskiekrygiifrancuską
egzagerację”11.
UzaraniaXIXwiekuspojrzeniekomparatystyczne
naaktorstwojestjużniemalpowszechne.Humboldtjuż
wpierwszymzdaniuesejuogrzeFrancuzównadaje
odpowiedniton:„Dalekijestemodmyśli,żenajlepsi
wtymkrajuaktorzysąbardziejodnaszychutalentowani
bądźżemająwięcejodnichwzniosłościalbo–mówiąc
inaczej–żemielibyowychcechmniej,gdybyich
