Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Ustrójkonstytucyjnypaństwa
25
Jakokwalifikowaneideeprzewodniekonstytucji,rozwijanewszczególnych
jejpostanowieniach,zasadyustrojupaństwamająwkonstytucjiswoistyprymat
(chociażmocprawnawszystkichnormkonstytucyjnychjestformalniejednakowa),
dlapodkreśleniazaśichważnościsąoneczęstowyodrębnianewkonstytucjach
przednormamiszczegółowymi,niejakonwyjęteprzednawias”.Takasystema-
tykakonstytucyjna,obokichtreści,równieżakcentuje,żesąonefundamentem
całejnbudowli”,jakąjestustrójdanegopaństwaijegosystemprawa.
Stosowniedodokonanegowcześniejwyróżnieniaustrojupolitycznegopań-
stwaorazustrojuspołeczno-gospodarczegopaństwazauważmy,żerównieżkon-
stytucyjnenaczelnezasadyustrojowemogąsięodnosićdojednegolubdrugiego
rodzajuustroju.Tospostrzeżeniebędzieprzydatneprzydokonywaniuklasyfikacji
naczelnychzasadustrojukonstytucyjnegoRP.
Organywładzypublicznejtozasadniczyelementstrukturyorganizacyj-
nejpaństwa.Organwładzypublicznejtoodpowiedniozorganizowanainstytucja,
utworzonanapodstawieprzepisówprawa,powołanadowykonywaniaokreślo-
nychzadań,zazwyczajwimieniupaństwa,przyzastosowaniuśrodkówwynika-
jącychzcharakteruwładzypaństwowej,wtymśrodkówocharakterzewładczym.
Organówwładzypublicznejjestbardzowielewewspółczesnympaństwiede-
mokratycznymiztegopowodysąoneklasyfikowanewróżnysposób,napod-
stawieróżnychkryteriów.Organyteniewystępująwpaństwiewodosobnieniu,
aletworzązorganizowanącałość,nazywanązuwaginapowiązaniamiędzynimi
systememorganówwładzypublicznej.Systemyorganówwładzypublicznej
wposzczególnychpaństwachróżniąsięwrozwiązaniachszczegółowych,ale
kształtowanesąnagrunciepewnychgeneralnychregułczyzasad.Wogromnej
większościwspółczesnychpaństwdemokratycznychzasadąkonstytuującą(two-
rzącą)główneelementysystemuorganówwładzypublicznejjest-nawiązują-
cazwłaszczadoprzemyśleńfrancuskiegomyślicielaokresuOświeceniaKarola
Monteskiusza,wyłożonychwdzieleOduchupraw(1748)-zasadapodziału
władzy-naustawodawczą,wykonawcząisądowniczą.
Zasadatrójpodziałuwładzy,wmonteskiuszowskimjejrozumieniu,wyraża
sięwnastępującychpodstawowychrozwiązaniach:
1)wyróżnieniutrzechrodzajówwładz-władzyustawodawczej(legis-
latywy),władzywykonawczej(egzekutywy),władzysądowniczej(judy-
katywy)-odpowiadającychtrzemgłównymrodzajomdziałalnościpań-
stwa:stanowienienormprawnych,wykonywanietychnorm,rozstrzyga-
niesporówprawnych;
2)sprawowaniukażdejztychwładzprzezodrębny,niezależnyodpozo-
stałychorganpaństwowy(luborganypaństwowe),zktórychżadennie
mazdecydowanej,rozstrzygającejprzewagi;
3)wprowadzeniumechanizmówustrojowychzapewniającychorganom
jednejwładzymożliwośćoddziaływanianaorganyinnejwładzy,wcelu
zapewnieniarównowagiwładz(przynajmniejwzględnej).
