Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.SzkołaGłównaWielkiegoKsięstwaLitewskiegoaSejmGrodzieński
41
imoralnego.Zabrakłowprzepisachokreśleniazwiązkuszkółgłównychze
szkołaminiższymi.WustawieoKomisjiEdukacyjnejObojgaNarodów
posłowieprzyjęlizapis,iżzwiązektaki„codoporządkuiinstrukcjipublicznej
Komisjaustanowi”
64
.SzkołyGłównenieotrzymałytakżeprawado
swobodnegodysponowaniafinansami,jakiewpływałydoichkas.Wpływy,
którebyły„zdawnafunduszemAkademiów”,miałyiśćtylkonacelenaukowe
SzkółGłównych,aniewykorzystanemusiałyuniwersytetyprzekazywaćdo
kasyKomisji.Tazaśdopieromiałarozdysponowaćpieniądzenacelezaplano-
wanedlawszystkichszkół
65
.AzatemautonomiaSzkółGłównychzostała
nieznacznieograniczona
66
.
Mimotychujemnychstron,Poczobutoceniłdośćpozytywnieuchwalone
prawo.„CosiętyczyKonstytucjityczącychedukacjiiKomisjiEdukacyjnej,
wyjąwszykilkaartykułów,resztadobra”
67
.
DoskładuKomisjiEdukacyjnejObojgaNarodów,powołanejnaSejmie
Grodzieńskimweszłyosobyświeckieiduchowne
68
.Bylitom.in.członkowie
dawnejKomisjiEdukacjiNarodowej:biskuppłockiMichałPoniatowski
(1736-1794),któryzostałprezesem;IgnacyMassalski;JoachimChreptowicz
(1729-1812)-podkanclerzyWielkiegoKsięstwaLitewskiego;Wojciech
Skarszewski(1743-1827)biskupchełmski;atakżezwiązaniznauką
inauczaniem:ks.JędrzejGawroński-astronom,lektoribibliotekarz
królewski,członekdawnegoTowarzystwadoKsiągElementarnych;Franci-
szekKsaweryWoyna(1750-1815)-byłyposełRzeczypospolitejwWiedniu
orazwykładowcawSzkoleRycerskiej;ks.DawidPilchowski[Pilichowski]
(1735-1803)-emerytowanyprofesorliteraturyiwymowySzkołyGłównej
WielkiegoKsięstwaLitewskiego;ks.HieronimStroynowski-profesorprawa
naturyinarodówtakżewSzkoleGłównejWielkiegoKsięstwaLitewskiego.
Ponadtowjejskładzieznaleźlisiętakżepolitycy,pełniącywówczesnej
Rzeczypospolitejznaczącefunkcje:MichałHieronimRadziwiłł(1744-1831)
-wojewodawileński,książęStanisławPoniatowski(1754-1833)-podskarbi
64
KomisjaEdukacyjnaObojgaNarodów...,op.cit.,Rozdz.I,8-vo,drukw:J.Lewicki,
Ustawodawstwoszkolne...,op.cit.,s.371.
65
KomisjaEdukacyjnaObojgaNarodów...,op.cit.,Rozdz.I,22-do,drukw:ibidem,s.376.
66
H.Barycz,ZagadnienieuniwersyteckiewepoceOświecenia,w:PamiętnikVIIZjazduHistoryków
weWrocławiu,t.2,z.1,Wrocław1948,s.90.
67
ListMarcinaPoczobutadoAndrzejaStrzeckiegozdn.25XI1793r.,BLAN,rkpsF.151-636,
k.66v.
68
H.Barycz,ZagadnienieuniwersyteckiewepoceOświecenia,op.cit.,s.90–91;K.Lewicki,Jan
Śniadeckiobrońcą...,op.cit.,s.198;M.Chamcówna,UniwersytetJagielloński...,op.cit.,s.205;
B.Michalik,T.Mizia,Stosunekkonfederacjitargowickiej...,op.cit.,s.83;K.Bartnicka,Sprawa
przedrukuUstaw...,op.cit.,s.95;A.Jobert,KomisjaEdukacjiNarodowej...,op.cit.,s.259;
M.Luks
viene
˙,LietuvosEdukacine
˙Komisija(1797-1803),flPedagogika”,t.XVI,Vilnius1981,
s.127;J.Kamińska,SprawaSzkołyGłównejWielkiegoKsięstwaLitewskiegonaSejmieGrodzieńskim
w1793roku,flRozprawyzDziejówOświaty”,t.XLVI,Warszawa2009,s.21.
