Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
bądźutrzymaniawładzypaństwowejwcykliczniepowtarzającychsię
demokratycznychwyborach.Takadefinicjapartiizawieraminimalnewa-
runki,któredanaorganizacjamusispełnić,abymożnająbyłookreślić
mianempartiipolitycznej(jestorganizacjąformalną,zrzeszającączłon-
kównazasadziedobrowolności,działającąwramachprzepisówprawa,
uczestniczącąwcykliczniepowtarzającychsiędemokratycznychwybo-
rachparlamentarnych),prowadzącwanalizieempirycznejpartiidoba-
daniajejorganizacjiwewnętrznej,jakiinterakcjizotoczeniemwefekcie
pełnionychprzezniąfunkcji.
Warunek,iżpartiauczestniczywcykliczniepowtarzającychsię,de-
mokratycznychikonkurencyjnychwyborachwydajesiękoniecznym
elementemdefiniowaniapartiipolitycznejwsystemachprzechodzących
transformacjęodreżimówautorytarnychdodemokratycznych,ponieważ
npokomunizmiediada-wyboryipartie-stanowićmożeminimalnekry-
teriumdemokracji”(Grabowska2006:233)5.Sartoriidzienawetdalej,
argumentując,żetylkonsystemywielopartyjnedemokratyzująwładzę”
(Sartori2005:44).Należyprzeztorozumieć,iżniemaróżnicy,czyjest
tosystemtransformującysię,czynie,bobezkonkurującychzesobąpar-
tiipolitycznychwogóleniemożnamówićofunkcjonowaniuwdanym
państwiedemokracji.Takżezetymologiisłowapartia6wynika,żejest
onaelementemwiększejcałości,częścią,którastoiwopozycjidoinnych
części(partii)(por.Montesquieu1825:105)ikonkurujelubwspółpracuje
znimi.Terminemnpartiapolityczna”sensustrictoniepowinnosięwięc
określaćtychorganizacji,któresprawująwładzęwsystemachautorytar-
nychlubtotalitarnych,ponieważniemająonerównoprawnejkonkuren-
cjiwwyborach.Sartoriproponuje,abyteorganizacjenazwaćnpseudo-
partiami”(Sartori2005:35)7.
5TakżePeterMairzwracauwagęnato,iżprocesdemokratyzacjiwokresiezmian
systemowychjestpostrzeganyprzezpryzmatrywalizującychzesobąwwolnychwy-
borachpartiipolitycznych,anie-jaktomiałomiejscewXIXiwpoczątkachXX
wieku-wkontekścienadawaniaprawwyborczychkolejnymgrupomludzi(por.Mair
2002:125).
6Odłacińskiegorzeczownikapars-część,orazczasownikapartire-dzielić.
7Wśródinnychautorówopowiadającychsięzaokreślaniemorganizacjipartiami,
gdysąoneczęściącałościidziałająwotoczeniuinnychpartii,są:MaxWeber,który
rekonstruująchistoriępartiipolitycznych,odklubówpolitycznychdopartiimaso-
wych,zastrzegał,żeniezajmujesięnopierającymisięnaprzemocyorganizacjami
(zaprzykładpodałnbolszewizmijegosowietów”),leczzawodowymipolitykami,
którzyzasprawątrzeźwego,npokojowego”(iswobodnego[Weber2002:217])wer-
bunkupartiinarynkugłosówwyborczychdążądouzyskaniawładzy”(Weber2002:
1046-1047);orazGabrielAlmond,którypisał,iżnstruktura,którąnazywamypartią
wsystemachtotalitarnych,partiąniejest”(Almond1956:397).
17
