Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
zmiennychfalach,auczniomParmenidesaświatibytjestbryłąlodu
otęczowychrefleksach.Żadendrugiegonieprzekona;każdysiedzi
zamkniętywswoimświecie,którywysnułzwłasnegownętrza,niby
gąsienicawewłasnymoprzędzie.Czypozatymiprywatnymiświatami
poszczególnychludzijestcośjeszczerzeczywistego,czypozatymcoś
istniejeijakie–któżtomożewiedzieć?
Wkażdymrazie:dlamnieistniejeto,adlaciebiecoinnego;
człowiektyiczłowiekja.Obajjesteśmymiarą,normąwszystkich
rzeczy,oileistniejąlubnie.To,cosięmniewidzi,żejest,toteż
naprawdęjest–dlamnie;acosiętobiewidzi,tojestteżnaprawdę
–dlaciebie.Przecieżnicnieistniejesamodlasiebie–wszystkojest
czyimświdziadłemczyteżczyimśpomysłem,jest„komuś”,jest
wczyjejśgłowieczyteżwczyichśoczach.Ażeróżneparyoczu
widząnibyjednoitosamo,alekażdaposwojemuiinaczejniżinna;
żecogłowa,torozum,akażdymaswojezdanie,sprzecznenieraz
zezdaniemdrugiego,choćobajmyśląorzeczynibyjednejitejsamej
–tonicnieszkodzi.Okażdejrzeczymogąbyćdwazdaniaprzeciwne.
Toprawdadlamnie,atoprawdadlaciebie.Więcniemazdań
bliższychlubdalszychodjakiejśprawdyprzedmiotowej–tylko
sązdanialepszeigorsze.Najednymprzekonaniuwyjdzieszwżyciu
lepiej,anadrugimdalekoniezajedziesz,aleztegoniewypływa,żeby
jednoznichbyłozgodnezjakąśrzeczywistościąistniejącąpozanami,
adrugiezniąniezgodne,żebyjednobyłoprawdziwe,adrugie
fałszywe.Nie–tojestlepsze,atamtogorsze,aleobarównie
prawdziwe;tylkotodlamnie,atamtodlaciebieprawdziwe.
Wtymsztuka,żebyisobie,idrugimprzysporzyćjaknajwięcejtych
lepszychprzekonańwzględnieztychgorszychporobićlepsze
–ponaprawiaćludzkieprzekonania.Metodętylkopotrzebaznać.
Sposóbtylkopotrzebamieć.
Heraklitpodkopałwiaręwstałośćitrwałośćrzeczytegoświata,
jończycyieleacizachwialiwiaręwświadectwozmysłów.Życie
iświatzaczęłysięludziomwydawaćnibysen;sofiścigłosili,
żeczłowiekjestsamtwórcątegosnumniejlubwięcejzdolnym.
Gorgiasz
„Nicnieistniejenaprawdę”mówiłstary,poważnymówca,poseł
inauczycielwymowy,GorgiaszzLeontiniów;niemanicpozanami,
