Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
I.Zabawarozważaniawokółustaleńdefnicyjnych
Kolejnedefnicjemożnabymnożyć1.Niemniejsamowyliczeniemożli-
wychokreśleńzabawyniewystarczy,jeśliniekryjesięzanimgłębszatreść,
którąnależyrozwinąć.Poszczególne,konstytutywneelementyzabawywy-
magajądokładniejszegowyjaśnieniaiopisu.Tymbardziej,żeżadnazcyto-
wanychdefnicjiniejestuniwersalnaanijedynieobowiązująca.Porównanie
propozycjiróżnychbadaczyprowadzidouwypukleniaważnych,zasadniczych
analogii,aleiuchwyceniadrobnych,wszakczasemkluczowych,różniącychje
niuansów.
Wprezentowanymrozdzialepodjętopróbęudzieleniaodpowiedzinakardy-
nalnepytanie,czymjestzabawa.Składasięonzkilkupodrozdziałów,awkaż-
dymznichprzyjrzanosięzabawiepodinnymkątem.Zabawęmożnabowiem
umiejscowićwkontekścieróżnychpojęćpokrewnych,takichjakgra,rozrywka
czyludyzminaichtlerozpoznaćto,cojestwłaściweiprzynależnezabawie
zostałotouczynionewefragmenciezatytułowanymZabawawrodziniepojęć.
Niedasięrównieżmówićozabawiebezrozwinięciadefnicji,choćbytychwyżej
cytowanych,awięcwniknięciawgłąbipróbywydobyciaesencjiprzytoczonych
słów.TemusłużypodrozdziałCechyzabawy,będącyswoistym„sercem”całego
rozdziału.
Należyjednocześnieprzypomnieć,żeniniejszarozprawatraktujenieoza-
bawiewogóle,aleozabawiedorosłychwszczególności.Czyzabawadorosłych
jestczymśróżnymodzabawydziecilubmłodzieży?Jużw1900rokuMieczysław
Rościszewski(1900,s.10–11)pisał:„wszyscyjesteśmydużemidziećmiitam,
gdzieidzieozabawę,chętniestajemydoapelu,awrodzonegoupodobaniado
rozrywkiiuciechyniewyrugowałyznasżadneprądyanihasła,głoszącepowagę
bezwzględną,awięcnudę”.Choćpięknieisugestywniebrzmiówcytat,odpo-
wiedźnapostawionewyżejpytanieniejesttakoczywista.
Wydajesię,żezabawaosóbdorosłychniejestczymśróżnymodzabawdzie-
ci,aczkolwiekistniejąpewnecharakterystyki,którenależywziąćpoduwagę.Za-
bawabowiemwswojejistociejestuniwersalna,wspólnadlaludzibezwzględuna
ichwiek.Nieznaczytojednak,żezabawydzieciidorosłychbliźniacze.Inne
ichrodzaje(niektórezarezerwowanewyłączniedladorosłych),innejestich
miejscewstrukturzedniacodziennegoczyżycia,innepełniąfunkcje,wreszcie
innychtreścidotyczyuczeniesięwzabawie,którezostałoomówionewdalszej
częściwywodu.
Dlategowszędzie,gdzietomożliweizasadne,uwzględnionowtekście
uszczegółowieniedefnicjizabawyjakozabawydorosłych.Jeżeliliteratura,
doktórejsięodwołano,nawiązujedozabawywdorosłościlubwwynikujej
lekturyistniejąprzesłanki,bytouczynić,uwzględnionotowstosownychfrag-
mentach.
1Możnarównieżwskazaćsformułowanianiebędąceścisłymidefnicjamiwsensienaukowym,
jednakwpewienmetaforycznysposóbnazywającymi,czymjestzabawa.NaprzykładBronisławaDy-
marapodaje,że„zabawajestspotkanieminiespodzianką,tworzeniemiodtwarzaniem,ruchemiży-
wiołem.Bywateżcisząiuspokojeniem,oczyszczeniemiwyzwoleniem,magiąiwkraczaniemwświat
wyobraźnibezgranic”(2009b,s.19).