Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Przedmowa
tywnahierarchiawartości,nieułatwiają,leczutrudniajązrozumienietamtych
czasów.Każdyhistoriograficznywywód,któryżyciewiktoriansprowadzado
szarpaninyzkagańcemobyczajowejpruderiijestredukcjonistycznyimylący.
UniknięcieryzykatakiegopotraktowaniahistoriiXIXw.byłogłównymza-
łożeniemtowarzyszącympowstawaniutejksiążki.Łączącustaleniastarszych
imłodszychpokoleńhistoryków,zawszelkącenęstaranosięuniknąćahisto-
ryzmówikarykaturalnychprzerysowań.
Niemniejistotneodwytłumaczeniadlaczegoinapodstawiejakichzałożeń
powstałataksiążka,jestzapowiedźtego,oczymbędziewniejmowa.Pew-
nychwyjaśnieńwymagawidniejącynaokładcetytuł.Jegopierwszaczęśćjest
próbąskondensowanejcharakterystykiopisywanegotuetapudziejówZjed-
noczonegoKrólestwa.JakkolwiekbowiemmocarstwowystatusWielkaBry-
taniawypracowałasobiejużwcześniej,ajakopiątagospodarkaświata(2018),
krajdysponującybroniąatomowąistałyczłonekRadyBezpieczeństwaONZ
cieszysięnimdodzisiaj,nieulegawątpliwości,żetowXIXstuleciumiędzy-
narodowypotencjałimożliwościpaństwabrytyjskiegosięgnęłyswegozeni-
tu.Angliastałasięwtedydostarczycielemwzorcowychrozwiązańdlareszty
światainawetjeślibadacze,którzy-jakWilliamD.Rubinstein7-określają
jąmianem„światowegohegemona”posuwająsięzbytdaleko,jejpierwszopla-
nowąpozycjęiwpływytrudnojestkwestionować.
Drugaczęśćtytułuzmuszanatomiastdozastanowienianietylkonadwska-
zanymiwnimcezuramichronologicznymi,aleteżnadznaczeniemiwzajem-
nymirelacjamitakichpojęćjak:„wiekXIX”i„epokawiktoriańska”,„Anglia”
i„WielkaBrytania”,„ZjednoczoneKrólestwo”i„ImperiumBrytyjskie”.Skoro
bowiem-cowynikazdotychczasowychwywodów-wksiążcebędziemowa
owiekuXIX,todlaczegopunktemwyjścianiejestrok1801idlaczegocałości
niekończyrok1900?Przecieżtakiewłaśniegranicestuleciawskazujezwykły
kalendarz.Spróbujmytowytłumaczyć.EricHobsbawmzauważyłkiedyś,że
gdyidzieocezuryiprzełomowemomentyhistorianieliczysięzwygodąhi-
storyków8.Toprawda.Stosunkoworzadkopoczątkiikońcekalendarzowych
stuleci,okrągłedekadyczydatypanowaniakonkretnychwładcówwyznaczają
zwrotnepunktywdziejachludzkości.Ozgodęwichdefiniowaniutymtrud-
niej,żedlaróżnychobszarówżyciawskazywaćmożnaróżnekamieniemilowe
inoweotwarcia.Nieulegawszakwątpliwości,żewhistoriiWielkiejBrytanii
-podobniejakwieluinnychkrajówEuropy-począteknowejepokinieprzy-
padłaninarok1801,ani1837,kiedydoPałacuBuckinghamwprowadziłasię
królowaWiktoria.Prawdziwymświtemnowegostuleciabyłfinałdramatycz-
nychzmagańznapoleońskąFrancją(1815),którepostawiłyAnglięwobliczu
12
