Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Przedmowa
wiktoriańskątraktująjakojedenzetapówdługichdziejówWielkiejBryta-
nii,przezcowieleówczesnychfenomenówomawiajądośćpowierzchownie.
Częśćzowychksiążekmajużnadtoswojelataiwymagałabyuzupełnienia
owynikinowszychbadań.InnedotycząjedynieczęściXIXstuleciaalbowy-
branychaspektówangielskiejhistorii.Licznipolscyhistorycyzajmującysię
przeszłościąWielkiejBrytaniimogązatoposzczycićsięosiągnięciami,które
wartowtakiejsyntezieuwzględnićispopularyzować.
Drugizmotywówzwiązanyjestzrefleksjąnaddominującymiwspółcze-
śnienurtamistudiównadepokąwiktoriańską.J.F.C.Harrisonnapisałprzed
laty:„Truizmemjestto,żekażdageneracjamusipisaćswojąhistorię.Dzieje
siętakniedlatego,że„fakty”historyczneprzestająbyćprawdziwealbodlate-
go,żeodkrycienowych„faktów”przekreśladawniejszekonkluzje.Powodem
tegojestto,żekażdepokoleniezadajeinnepytaniadotycząceprzeszłości.Nie
interesująnaspewnesprawy,którenasiojcowieuważalizaważneichcemy
dowiedziećsięczegośotychaspektachprzeszłości,któreoniignorowali”5.
Słowatetrafnieopisująmechanizmspecyficznej,historiograficznejsztafety
pokoleń,któryzaobserwowaćmożnatakżewprzypadkubadańnadwikto-
riańskąAnglią.Dociekaniasamychwiktorianiichbezpośrednichnastępców
-którzyskupialisięnawielkichpostaciach,dziejachpolitycznych,historii
ustrojuistosunkówmiędzynarodowych-ustąpiłybadaniomnadmasowy-
miruchamispołecznymi,uwarunkowaniamiiprzebiegiemrewolucjiprzemy-
słowej,rozwojemnaukiitechniki.Zczasemzajętosiętakimitematamijak
przestępczość,czaswolnyiinneaspektyżyciacodziennego.Obecniemodne
sąstudianadwiktoriańskąseksualnością,rolamipłciowymi,intelektualnymi
awangardami,czyteżoddziaływaniaminaliniiczłowiek-środowisko.
Kolejnezmianyperspektywiotwieranienowychpólbadawczychmająna
ogółpozytywneskutki.Pozwalająwzbogacaćnaszoglądprzeszłościitodzię-
kinimwiemycorazwięcejodziewiętnastowiecznychWyspachBrytyjskich.
Zdominowanyprzezpolitykęobrazzpierwszychopracowańustąpiłbarw-
niejszym,wielowymiarowym,aprzeztowartościowszymujęciom.Zdrugiej
stronybywaitak,żebieżącezainteresowaniaipriorytetypoznawczewpły-
wająnapowstawaniezniekształconychwizjitego,cominęło.Niektórzyhi-
storycyzapominająoprzestrodze,którąlapidarniesformułowałCharlesIain
Hamilton,pisząc,że„wprzeszłościniemyślanotak,jakmyślimymyiniepo-
winnosięposługiwaćwspółczesnymikonceptami,bypróbowaćwyjaśniaćto,
cosięwtedywydarzyło”6.DotyczytorównieżwiktoriańskiejAnglii.Opraco-
waniaignorującefakt,żefundamentemówczesnegomyśleniaoświeciebyła
osadzonawmetafizycei-wedługwspółczesnychosądów-bardzokonserwa-
11
