Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział2.Jaktudotarliśmy
32
postrzeganajakodynamicznawspółewolucjakilkucech,które
uczyniłyznasludzi:chódwpostawiewyprostowanej,długo-
trwałebiegi,wspólnepolowania,jedzeniemięsa,języksymbo-
licznyorazwytwarzanienarzędzi,wykorzystanienaturalnych
materiałówdotworzeniaprzedmiotów,którestanowiąproste,
leczpraktycznerozszerzeniaimnożnikiludzkichmożliwościfi-
zycznych.Dlategowłaśniearcheologiaewolucjihomininówśledzi
rozwójwytwarzanianarzędzizkamienianiemaltakwnikliwie,
jakzmianywstrukturzekości,diecieisocjalizacji.
Najstarszenarzędziakamiennedolnegookresupaleolituod-
krytewAfryceWschodniej(WąwózOlduvaiwTanzanii,trójkąt
Afar,KoobiForanawschodnimbrzeguJezioraTurkana)sąda-
towanenaokoło2,6milionalattemu,aleniemożnawykluczyć
nawetwcześniejszychźródeł[Davidson,McGraw,2005].Przez
milionylatłącznamasakamieniwykorzystanychdoprodukcji
paleolitycznychnarzędzi(eratazakończyłasięok.10000lat
temu),anastępnieznaleziskneolitycznychpozostajeśladowa,
ponieważpopulacjahomininówliczyłajedyniedziesiątkiiset-
kitysięcy(500000lattemuniebyławyższaniż125000).Glo-
balnapopulacjawspółczesnychludzi(zHomosapienswyraźnie
zidentyfikowanymwskamieniałościachsprzedokoło190000lat
temu)zostałaograniczonadoliczbyprawdopodobnienieprzekra-
czającej10000wwynikumegaerupcjiwulkanuToba74000lat
temu[Harpendingiin.,1998;Ambrose,1998];następniewzrosła
dojedyniekilkumilionówludzidoczasupierwszychosiadłych
społeczeństwuprawiającychglebęniemal10000lattemu.
Uwzględniającniskąliczebnośćcałkowitejpopulacji,należy
stwierdzić,żestosowaniekamienijakonarzędziniebyłokwestią
ilościimasowejdostępności,leczjakościiumiejętnościwytwór-
czych,pozwalającychnauzyskaniepożądanychkształtówikra-
wędzi.Obsydian(szkłowulkanicznepowstałewskutekgwałtow-
negoochłodzeniamagmy)orazkrzemień(skrystalizowanykwarc)
byłynajlepszymimateriałamidoprodukcjiostrychkrawędzitną-
cychiprzebijającychzapomocąłupania;bijakiirozdrabniacze
wykonywanoprzezścieraniezbazaltu,riolituizieleńców.Praw-
dopodobnienajważniejsząinnowacjąwwytwarzaniunarzędzi
kamiennychbyłaichmodyfikacjazapomocąciepła:istniejądo-
wody,że164000lattemunaszgatunekzacząłwykorzystywać
