Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WczasachNeronatriumf,czyliuroczystywjazd
cesarzalubzwycięskiegowodzadoRzymu,miał
jużswojemocnougruntowanemiejscewrzym-
skiejksiędzeceremonii(Payne1962;Beard2007).
Takiepochody,będącearcyważnymelementem
funkcjonowaniastarożytnegoRzymu,mająswoje
zapowiedziwzamierzchłychczasach,podobnie
jakformyichupamiętniania(Versnel1970).Były
nimi:fornix,będącyprostąarkadąozdobionąrzeź-
bamiiwreszciearcus-łuktriumfalny,wktórego
strukturzepojawiłasięattykaikolumny,aniekiedy
równieżprzyczółki,jakwprzypadkuniezachowa-
negołukuOktawianaAugustanaForumRomanum
(Sadurska1976:276-277).Kolumnyiprzyczółek
przydawałyłukomwymiarusakralnego;wszakże
wojna-takjakpraworzymskie-byławpisana
wsferęsacrum(Popławski1923;Balbuza2005:
43-45).Zczasempojawiłasięteżbogatadekoracja
rzeźbiarskadobrzeznanazzachowanychdodziś
łukówwRzymie-cesarzyTytusa,Septymiusza
SeweraiKonstantynaWielkiego,jakrównieżłuku
TrajanawBenewencie(Cassibry2018).Wartotu
dodać,żewszystkietemonumenty,podobniejak
innełukirozrzuconepoItalii-wRimini,Aoście,
AnkonieiWeronie(ArcodeiGavi,il.3)iwchor-
wackiejPuli(ŁukSergiusza)-byłydobrzeznane
nietylkorenesansowymarchitektom(Kowalczyk
1973:100),aletakżepolskimprojektantomłuków
triumfalnych,jakiMeštroviciowi.Przedstawie-
niazarównozachowanych,jakiznanychtylko
zopisówmonumentówtrafiłydolicznychtrak-
tatówarchitektonicznychidziełrekonstruktorów
zabytkówantycznych(m.in.Serlia,Palladiaczy
Laura,którytworzyłm.in.dlaJanaZamoyskiego,
wielkiegobohaterawojenzMoskwą)iinspiro-
wałydworykrólewskieiksiążęcewcałejEuro-
pie(Watkin1992:339-345).Autorzyscenariuszy
nowożytnychtriumfów,podobniejakmalarze
irytownicy(m.in.AndreaMantegna,il.4),pilnie
wczytywalisięteżwdziełaPolibiusza,Appiana,
Tacyta,Plutarcha,SiliusaItalicusaiDionizjusza
2.TriumfMarkaWinicjusza,kadrzfilmuQuovadis?,
reż.MervynLeRoy(1951)
zHalikarnasu,którzyszczegółowoopisalimiędzy
innymitriumfyScypionaAfrykańskiego,Juliusza
Cezara,OktawianaAugusta,Klaudiuszaiinnych
cesarzy(Martindale1980).CzymyślałonichPił-
sudski,gdywiosną1920rokupatrzyłwKijo-
wienaiściemodernistycznąbramętriumfalną
(oczywistysubstytutarcustriumphalis)albogdy
18majategożrokupośródrozentuzjazmowanych
tłumówjechałbryczką-niczymrydwanem-do
kościołaśw.Aleksandra,naplacTrzechKrzyży,
apotemdoSejmu?Czymógłwówczaspomy-
ślećowizerunkachpięknegołukutriumfalnego
(wzorowanegonaŁukuTytusawRzymieiArco
deiGaviwWeronie),ustawionegonatymplacu
przezmagistratWarszawynacześćzwycięstw
polskichwojskw1809roku?
PowróćmydoWiecznegoMiastaijegomonu-
mentówzwiązanychztriumfami.Niemapotrzeby
rozstrzygaćtuczyfornix-zapowiedźłukutrium-
falnego-wykształciłsięwpaństwachhelleni-
stycznychczybyłpomysłemetruskimtwórczo
rozwiniętymwRzymie(BaldwinSmith1956:
21-29;Versnel1970).NapoczątkuIIwiekuprzed
17
