Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
28
StanisławKorenik,MałgorzataRogowska
iciążenia.Tomiastapoprzezswojefunkcjeiróżnorodnośćpowiązańekono-
micznychskupiająjakwsoczewcecharakterystycznecechyciążącegodonich
obszaru
3,stającsięswoistąartykulacjącechterenu,wktórymdominują.Każde
miastobowiemorganizowałoikształtowałoobszargootaczający.Wpierwszej
faziedziałosiętowewzględnejizolacji,klasycznymprzykłademtegozjawiska
możebyćthűnenowskieThelkow
4,potemcorazbardziejłączącsięiulegając
wpływominnym,ażdowykształceniasięchristallerowskiejteoriiośrodków
centralnych,którapodejmowałapróbęwyjaśnieniazasadformowaniasięsys-
temuosadniczego,wktórymwyraźniemożnabyłowyróżnićokreślonyośrodek
centralny.Zależnośćihierarchicznośćtychmiastznajdujemytakżewinnych
teoriach,np.reguleZipfa.WXXw.możnajużmówićoukształtowanymsys-
temieosadniczym,wktórymkażdezistniejącychmiastpełniokreślonąfunkcję,
odtychnajmniejszychpoolbrzymieaglomeracje,przyczymmimowzrastającej
dominacjiwciążrozrastającychsiędużychmiast,małemiastapełniłyokreślone
funkcjewzakresieotaczającegoichobszaru.Możnapowiedzieć,żemiastate
miałydospełnieniaokreśloną,wbrewpozorom,istotnąrolęzpunktuwidzenia
nietylkoichiokolicznychmieszkańców,aleteżzpunktuwidzeniacałejgospo-
darkinarodowej.Równocześnienależypamiętać,żepermanentnymzjawiskiem
występującymwkształtowaniusięośrodkówosadniczychjestto,żekażdemias-
to,bezwzględunawielkość,jakocałośćpodlegaciągłymzmianom
5,dlatego
zmianomulegajątakżewszystkiejegoelementy(przytymzmieniająsięone
wróżnymtempie)orazrelacjemiędzynimi.Natezmianynakładająsięspe-
cyficzneokolicznościwystępującewdanejgospodarceczyregionie.Przy-
kłademmogąbyćpolskiemiasta,którewlatach90.XXw.zaczęłypodlegać
procesommającymźródłowmechanizmierynkowym,wramachktórychdoszło
doszybkichiwielokierunkowychzmianspowodowanychtransformacjąustro-
jowo-systemową.Wręczmożnastwierdzić,żestałącechątegookresubyły
ustawicznezmiany,któreodbywałysięwsposóbskokowy,aponieważmiastate
startowałyrelatywniezniskiegopoziomurozwojunatrafiałynaciągłe,narasta-
jącebarierywswoimrozwoju.Odróżniatozasadniczoproceszmianzachodzą-
cychwpolskichrealiachmiastodzmianzachodzącychwkrajachwysokoroz-
winiętychEuropyZachodniej.Zdrugiejstrony,poszczególnepolskiemiasta
funkcjonującwokreślonymotoczeniu,wdużejmierzepodlegałyprocesomza-
chodzącymwtymotoczeniu(zazwyczajwskalilokalnejczyregionalnej).Tylko
wstosunkudodużychmiast,takichjakWarszawa,Kraków,Poznań,Wrocław,
SzczecinczyTrójmiastomożnamówićowzględnymodseparowaniusięod
3D.Szymańska:Urbanizacjanaświecie.PWN,Warszawa2008,s.7.
4MiasteczkopołożonenaPojezierzuMeklemburskimwpółnocnychNiemczech.
5M.Ptaszyńska-Wołczykowicz:Miastojakosystem–próbaidentyfikacjiproblemu.W:Miastoijegowładze.
Studianaekonomicznąteoriąrozwojumiast.Red.J.Regulski.Ossolineum,Wrocław1984,s.11.
