Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Tomizmpolski1946-1965.Słownikfilozofów
Autorwymieniaznanychfilozofówoantymetafizycznychnastawieniach,któreujawniałyje-
dyniezasadniczebłędymetafizycznebądźwprostjepowodowały(odsofistówdoD.Hume’a,
I.Kanta,T
.Kotarbińskiegoitd.).Podkreślałbrakmożliwościzbudowaniapełnegoświato-
pogląduwsytuacjipozbawieniagometafizycznychpodstaw.WpublikacjachH.Bergsona,
E.Husserla,R.Ingardena,atakżeS.Leśniewskiego,J.ŁukasiewiczaiA.Tarskiegodostrzegał
przywracaniefilozofiiproblemówmetafizycznychimetafizycznegowymiarunauki
17
.
Nawiązującdopozycjimetafizykiwśródinnychnaukfilozoficznych,Adamczykwskazuje
nazwiązekmetafizykizestopniamiabstrakcyjnegopoznania,pozwalającymiodzielićją
odkosmologiiipsychologii.Metafizykajesttutajwidzianajakonajtrudniejszadyscyplina
filozoficzna,posługującasiępoznaniemonajwyższymstopniuabstrakcjiirozumianajako
badającaΠbytwoderwaniuodwszelkiej,nawetumysłowejmaterii”
18
.
Autorzwracauwagęnaróżnorodnośćstanowisktomistówokresuprzedwojennego,
dotyczącychpodziałufilozofii:różniesytuowalionimetafizykęwzględemkosmologii
ipsychologii.Częstoodróżnialitakżemetafizykęogólnąodteologiinaturalnejimetafizyk
szczegółowych.Stanowiskateodzwierciedlałyniemalżewszystkiezasadniczepodziały,jakie
zdążyłysięukształtowaćodczasówArystotelesapoCh.Wolffa(np.C.Boyera,E.Hugona,
T
.M.Zigliarii,V
.Remea).SamAdamczyksądzi,żenapierwszymmiejscuklasyfikacjidys-
cyplinfilozoficznychpowinnabyćwymienionaontologia(inazywająΠścisłąmetafizyką”)
wrazzteodyceą,anastępniekosmologiaipsychologia.
Metodametafizyki
S.Adamczykopowiadałsięzastosowaniemwmetafizycemetodydedukcyjnej.Jestto
metodaanalizybytujakotakiego,ujmowanegowłaśnieprzezdedukcyjnedowodyapriorycz-
neumożliwiającepełneuzasadnieniepojęć.Zatemniewystarczającebyłobyanalizowanie
codziennegodoświadczenia.Doświadczenieujmującezmienność,przygodność,celowość
wprzyrodzieumożliwiazastosowaniewteodyceidedukcjiaposteriorycznejwceluΠuzna-
niaistnieniaBogajakobytupierwszegoinajdoskonalszego”
.Zkoleinaturęiwłaściwości
Absolutupoznajesięstopniowo:Πprzypomocyczystejdedukcjiapriorycznej
19
.Stosowana
wmetafizyceprzezS.Adamczykametodadedukcyjna,wzależnościodprzedmiotuicelu
badańmiałatrzywarianty”
20
i
—dedukcyjnedowodyaprioryczne,gdyprzedmiotembadańbyłbytjakotaki,acelem
pełneuzasadnieniepodstawowychpojęćontologicznych;
17
18
Tamże,s.10.
Tamże.MaterięduchowąwyróżniałSalomonIbnGabirol.Dojegokoncepcjihylemorfizmunawiązywano
wśredniowiecznymśrodowiskufranciszkańskim.É.Gilson,Historiafilozofiichrześcijańskiejwwiekach
średnich,tłum.S.Zalewski,Warszawa1966,s.225.
19
20
Tamże,s.12.
Tamże.
20
