Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
34
Pokońcuideologii(wprowadzenie)
intelektualistów.WksiążceAronaznajdujemyzbiórargumentówimo-
tywówkanonicznychdlakrytykimarksizmujakoideologii.Jestwniej
zarównorozróżnieniemiędzyuprawnionymipoglądamipolitycznymi
ametafizyką(czyliznanezmyśliliberalnejodróżnieniemyślipoli-
tycznejodantypolitycznejutopii),jestznanezBurke’aprzyrównanie
ideologiirewolucyjnejdozdegenerowanejformywiary,jestwreszcie
naśladującawzorcetocqueville’owskiekrytykastylu,wjakimintelek-
tualiścimyśląopolityce.
Cociekawszemoże,pracaAronanietylkozbudowanajestnawzo-
rachkonserwatywnychiliberalnychargumentów,lecztakżezawiera
wsobielicznealuzjedoMarksowskiejdefinicjiideologii.Począwszy
odtytułu,będącegonawiązaniemdoMarksaokreśleniareligii,przez
analizęDalienacjiintelektualistów”,skłaniającejtęgrupędopolitycz-
nejegzaltacjiiposzukiwaniapewnościwortodoksyjnychformułach,
ażponajciekawszemożeskontrastowanieDpomyślanego”iDrzeczywi-
stegowyzwolenia”49.TenostatniargumentnaśladujeniejakoMarksa
TezyoFeuerbachuczyIdeologięniemiecką,zprzeciwstawieniemrewolu-
cjipomyślanej(zachodzącejwgłowiefilozofa)irewolucjidokonanej
(przezpraktykę).OczywiścieAronnadajetemuprzeciwstawieniu
zupełnieinnysens,zestawiającwłaściwyintelektualistomDidealizm
rewolucyjny”zreformizmem.Stosunekintelektualistówdorobotni-
kówujawniarozziewmiędzyhistoriozoficznądoktrynąadziałaniem
politycznym,składającymsięnajczęściejzkompromisówidrobnych
reform.Rzeczywistewyzwolenierobotników,takjakjestonodefinio-
waneuArona,składasięzszeregukonkretnychpostulatów:skrócenia
dniapracy,zapewnienialepszejedukacjiiotworzeniaszansawansu,
zagwarantowaniawzrostupłac.Wysuwajątepostulatyraczejzwiązki
zawodoweniżgrupyrewolucjonistówirealizująjeraczejprzezwspół-
pracęzkapitałemniżprzezwalkę.Tentypstopniowychprzemianjest
nietylkomałointeresującydlaintelektualisty(któryniejestnawykły
dozajmowaniasiętakprozaicznymiproblemami),leczwręczniebez-
piecznydlajegoprzekonań:skororobotnik,októregodobrzezatrosz-
czyłsięzwiązekzawodowyczyspecjalistaodstosunkówpracy,staje
49Definicjeobu:R.Aron,Opiumintelektualistów,s.91-93.
