Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
własnychstanowiskdotyczącychzagadnieńwychowawczych.
Należyteżpodkreślić,żepoprawnaidostateczniepogłębionarefleksjanadwychowaniem
naogółniejestmożliwabezkorzystaniazliteraturyobcojęzycznej.Pomijanietegodorobku
przypominawyważanieotwartychdrzwi–tostwarzaniepozorówodkrywczościpoprzez
proponowanierzekomonowejkoncepcjiwychowania.
Niemniejrefleksjaposzukująca,pomimoswejpoprawnościlogicznejimerytorycznej,w
uprawianiuteoriiwychowanianiewystarcza.Teoriawychowania,będącnaukąpraktyczną
(podobniejakmedycyna),mabowiemułatwiaćrozwiązywaniekonkretnychproblemów,z
jakimisięspotykająwswejpracywychowawczejrodzice,wychowawcyinauczyciele.Pełni
onaprzecież–opróczfunkcjiczystopoznawczej–takżefunkcjęusługowąnarzeczszeroko
rozumianejpraktykipedagogicznej.Związaneztymzadaniewymagaoczywiścieczegoś
więcejniżświadomejrefleksji.Bezwsparciajejobadanieempiryczneiwłasne
doświadczeniapedagogicznezazwyczajzostajepozbawionawystarczającejsiłynośnejjako
źródławiedzyprzydatnejwrozwiązywaniuproblemównaturywychowawczej.Słowem,w
miaręskuteczneuprawianieteoriiwychowanianiemożesięobyćbezpraktyki
pedagogicznej.
Prowadzeniebadańempirycznych
Przeprowadzaniebadań–jakosposóbuprawianiateoriiwychowania–jesti
prawdopodobniepozostaniesprawdzianemjejnaukowegocharakteru(por.
A.M.deTchorzewski,1993a).Możnasięjedyniezastanawiaćidyskutować,jakitypbadań
powinienbyćprzezniąpreferowanyijakieproblemywartobynimiobjąć.Wydajesię,
żenaobecnymetapierozwojuteoriiwychowanianiebagatelneznaczeniedlawzbogacenia
jejdorobkunaukowegomająbadaniaweryfikacyjne,którychcelemjestustalenieróżnego
rodzajuzależnościpomiędzyzmiennyminiezależnymiizależnymi,czyliokreślonymi
czynnikami(metodamilubformami)oddziaływańaichnastępstwamiwsferzezachowań,
postawiinnychcechosobowościdzieciimłodzieży.Przyczymnajważniejszymwarunkiem
poprawnościtegorodzajubadańjestnietyledrobiazgowaanalizazmiennychzależnych,ile
szczegółowyiwielostronnyopiszmiennychniezależnych.
Wteoriiwychowanianiesposóbbyłobyrezygnowaćtakżezbadańdiagnostycznych,
dotyczącychwyłącznieopisuokreślonychcechlubdynamikifunkcjonowaniabadanych
faktówizjawiskbezspecjalnegownikaniawistniejącemiędzynimirelacje(powiązania).
Prawdopodobniebadaniategotypunadalbędąpreferowaneprzezteoretykówwychowania.
Trzebajednakzdaćsobiesprawęztego,żetonieonedecydująodalszymrozwojuteorii
wychowaniajakoodrębnejdyscyplinypedagogicznej.Przekonująotymprzynajmniej
niektóre,wieloletnieikosztownebadaniadiagnostyczneprowadzoneunasjeszcze
doniedawnawramachtzw.problemówwęzłowych.Stanowiąonerównieżwymowny
przykładtego,jakpedagogika(takżeteoriawychowania)–pełniącsłużebnąrolęwobec
naczelnychwładzoświatowychczypolitycznych–narażonajestnabezwolnąrezygnację
zautentycznychaspiracjinaukowych.
Metodamiużytecznymidlabadańweryfikacyjnychwteoriiwychowaniasąniewątpliwie
obserwacjaieksperymentpedagogiczny,atakżewszystkiepozostałemetody
wykorzystywanewbadaniachdiagnostycznych,takiejaktechnikisocjometryczne,
wypracowania,ankiety,wywiady,skaleocenitestyoraztzw.analizadokumentów
iindywidualnychprzypadków.Wtymmiejscuwartopodkreślić,żewspółcześnie,niebez
powodów,badaniapedagogiczne,opartenastrategiibadawczejwwymiarze
pozytywistycznymlubneopozytywistyczym,uzupełniasię,aniekiedywręczzastępuje
badaniamiodstępującymiodsztywnychrygorówpodejściabadawczegoobowiązującego
wnaukachprzyrodniczych.Sątobadaniazorientowanenawyeksponowanienietyle
obecności,wielkościiliczebnościbadanegozjawiska,ileprzedewszystkim–jegoopisu
