Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
przyświecałzamiarateizacji.
*
Wuprawianejunaswlatach1945–1948oraz1949–1956(atakżeponiekądipóźniej)
teoriiwychowaniapanowałopowszechneprzekonanieouderzającympodobieństwie
wychowaniadoprocesutechnologicznegowwarunkachprodukcyjnych,czyliprzetwarzania
dóbrnaturalnych(wichsurowejpostaci)wdobraspołecznieużyteczne.Zakładano,
żekażdywychowanekjesttaksamopodatnynaoddziaływaniewychowawcze–stanowi
jakbyplastycznetworzywodającesięprzekształcaćwprocesiewychowaniawzaplanowany
zgóry„wytwór”,tj.niejakow„nowego”człowieka,odpowiednioprzygotowanego
zwłaszczadopracyzawodowejorazżyciaspołecznegoipolitycznego.Chodziłogłównieo
to,abywychowywaćwimięskrajnegokonformizmu,awięcabygorliwiezabiegaćprzede
wszystkimolojalnąisłużebnąpostawędzieciimłodzieżywobecwymagań,jakiewynikają
zzałożeńustrojowychpaństwa.Spodziewanyefektmiałzostaćosiągniętyzapomocą
różnychmetodiformoddziaływańwychowawczych,stosowanychwsposóbmechaniczny,
tzn.bezuwzględnianiazachodzącychmiędzyposzczególnymiwychowankamiróżnic
indywidualnychorazniezależnieodsytuacjiwychowawczejiżyciowej,wjakiejsię
znaleźli.
Teoriawychowaniawlatach1956–1989
Zasadniczazmianawteoriiwychowaniabyłamożliwaodpaździernika1956rokuw
wynikuwydarzeńpolitycznychwnaszymkraju.Teoriawychowania–podobniejak
pozostałedyscyplinypedagogiczne–wkroczyławtedywnowyibardziejdynamicznyokres
rozwoju.Przedewszystkimnawiązanokontaktyzpedagogikąnietylkokrajów
socjalistycznych,lecztakże,poczęści,państwzachodnioeuropejskichiAmerykiPółnocnej.
Kontaktytepomogłyszczególniewwypracowaniupodstawmetodologicznychbadań
prowadzonychprzezteorięwychowania.Dziękitemuniemusiałajużuchodzić
zadyscyplinęjedynieocharakterzenormatywno-filozoficznym,cobyłojednoznacznez
pełnieniemprzezniąwpoprzednimokresiewyłączniefunkcjiideologicznej.Odtejpory
teoriawychowaniastawałasięcorazbardziejdyscyplinąocharakterzeempiryczno-
indukcyjnym.Wpewnejmierzeprzyczyniłosiętodoodejściateoriiwychowaniaodstylu
uprawianiajejwyłącznienapodstawierozważańspekulatywnychlubpoprzezogólnikowei
bezowocnekomentowanieznanychoddawnapoglądówwsprawiewychowania.
Niebezpieczeństwotegotypurozważańczyanalizpolegałoprzedewszystkimnaich
stronniczości,legitymującejsięzawszezgodnościąwygłaszanychpoglądówzobowiązującą
wówczasfilozofiąmarksistowską.
Dziękinowemupodejściumetodologicznemunagruncieteoriiwychowaniapodjętosię
mniejlubbardziejinteresującychbadańszczególnienadskutecznościąróżnychform
(technik)pracywychowawczejwszkole,itozarównopodczaszajęćlekcyjnych,jaki
pozalekcyjnych.Przeprowadzanorównieżbadanianadwybranymizjawiskamiiprocesami
dynamikigrupowejklasyszkolnej.Wielepracbadawczychiopracowańteoretycznych
dotyczyłofunkcjonowaniasamorząduszkolnegoiocenyzzachowania,atakżeproblematyki
wychowaniaestetycznegoifizycznegoorazpracywychowawczejzuczniami
nieprzystosowanymispołecznie.Zajmowanosięteżspuściznątakichpedagogów–oprócz
A.Makarenki–jakJ.Korczak,C.Freinet,S.NeilliW.A.Suchomliński;aleitutajjawisię
wieleznakówzapytaniazarównoodnośniedoteoretycznej,jakipraktycznejwartości
głoszonychprzeznichkoncepcjipedagogicznych.Słowem,teoriawychowania,jakiejsię
dopracowanowomawianymokresie,niemożezadowalać,pomimowspomnianychoraz
niektórychinnych,niewątpliwychosiągnięć.Ważnymipowodami,dlaktórychteoria
wychowaniauprawianawlatach1956–1989nadalniecieszyłasięzbytwysokimprestiżem
