Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
wyrażaniuswojegozdaniaopracypowieściopisarzy”[WilliamFaulk-
ner,Listy,tłum.EwaŻycińska].Ważniejszewydajesięjednakpytanie
oto,doczegotwórcomliteraturyijejodbiorcompotrzebnisąkrytycy.
Wbrewobiegowemuprzekonaniu,recenzjautworuliterackiegonie
jestjedynie,amożenawetnieprzedewszystkimoceną,choćmacha-
rakterwartościującyiopiniotwórczy.Niejestteżwswymnajważniej-
szymwymiarzewskazówką,coczytać,choćtaka–nanajprostszym
poziomie–jestjejfunkcjapraktyczna.Krytykaliterackajestformą
współpracy,ajakotakajestpoprosturozmową.Stanowiprzyczynek
dodebatyintelektualnej.Jestgłosemwpolifonicznymdialogu,jakito-
cząmiędzysobąpisarzlubpoeta,czytelnikirecenzent,któryczasem
bywateżnaukowcem.Tenostatnipełniniejakorolępośrednikalub
łącznikamiędzyautoremiczytelnikiemorazmiędzyautoremijego
dziełemaakademią,nawetjeślijejformalnieniereprezentuje.Krytyk
niejestniczyimwrogiem–aniliterata,aniczytelnika.Niepowinien
teżprzezżadnegoznichbyćpostrzeganyjakoten,któryprzemawia
excathedra.Byłobynatomiastdobrze,gdybyiliteraci,iczytelnicy
zechcielidostrzecwnimprzewodnikalubchociażby–używającbar-
dziejnowoczesnejterminologii–konsultanta.Krytyktoktoś,kto
możeodegraćrolęwprocesietwórczymiwprocesieodbiorudziełali-
terackiego.Nieznaczyto,żeautoriczytelnikmusząsięznimzgadzać
lubtraktowaćjegozdaniejakojedyniesłuszne.Niezgodajestbowiem
nieodzownymelementemdialogu,takjakdialogjestnieodzownym
elementempluralizmu.Dobrzejestbyćrecenzowanym;dobrzejest
teżzapoznaćsięzrecenzjąutworu,którysięczyta.Dobrzejestwobu
przypadkachreagowaćniezgodą.Brakdialogu,brakpluralizmu,brak
niezgodytodrogadostagnacji.Stagnacjanatomiasttozaprzecze-
niewszelkiejdziałalnościtwórczejiumysłowej.Totakżezaprzecze-
nieprzygodyintelektualnej,jakąjestlektura.Tonawetzaprzeczenie
„przeżywania”lektury,choćodbiórdziełaliterackiegosiędoniego
niesprowadza.LudwigWitgensteintwierdził,że„filozof,którynie
bierzeudziałuwdyskusjach,jestjakbokser,którynigdyniewychodzi
naring”
.Myślę,żepodobniemasięrzeczzpisarzemlubpoetą,który
odcinasięodkrytykiliterackiejlubmadoniejwrogienastawienie.
Myślęteż,żeczytelnik,któryprogramowokrytykęignoruje,skazuje
sięnaoglądaniewalkibokserskiejzjednegozdalszychrzędów.
