Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.Atmosferaziemska
19
zcząstkamigazówatmosferycznych,pobudzającjedoświeceniaitworzącokresowo
zjawiskozorzypolarnej.Zpowoduintensywnejekspozycjitychwarstwnapromie-
niowaniekosmiczneicząstkiwysokoenergetyczne,następujetutajgwałtownywzrost
temperatury.Zewzględujednaknabardzoznacznerozrzedzeniegazuwymianaciepła
wdalszymciąguodbywasięgłównienadrodzepromieniowaniaipomimoformal-
niewysokiejtemperaturynieobserwujesiętujakichkolwiekefektówcieplnych.Na
wysokościok.100kmnadpowierzchniąZiemiprzebiegaumownagranicakosmosu,
wyznaczonaprzebiegającątamliniąKármána.
Mezosferajesttoobszarpomiędzyok.50a85kmponadpowierzchniąZiemi.
Następujetutajwyraźnyspadektemperaturydo-70OC.Niebozmieniakolorzbłę-
kitnegonagranatowoczarny,pojawiająsięnanimgwiazdy.Ciśnienieatmosferyczne
igęstośćpowietrzaosiągająśladowewartości.Składchemicznypowietrzawmezo-
sferzepozostajejednakstały,analogicznyjaknapowierzchniZiemi.Większośćcząs-
tekgazówatmosferycznychjestwstaniezjonizowanym,cosprawia,żepowietrzestaje
siębardzodobrymprzewodnikiemprąduelektrycznego.Niekiedysąobserwowane,
szczególnienadużychszerokościachgeograficznych,tzw.obłokisrebrzyste,zwa-
neteżpolarnymichmuramimezosferycznymi.Tworząsięonenajprawdopodobniej
wwynikukondensacjiparywodnejwokółcząstekpyłukosmicznego.
Stratosfera–przyjmujesię,żetaczęśćatmosferyziemskiejrozciągasięnawyso-
kości12-50km.Wrazzewzrostemwysokościpowietrzestajesięcorazbardziejroz-
rzedzone,ajegociśnieniemaleje.Nawysokościok.19,2kmciśnienieatmosferyczne
wynosiok.63hPa.Temperaturapowietrzawstratosferzezaczynawzrastać,gdyż
powietrzenatejwysokościintensywniepochłaniapromieniowanieultrafioletowe
Słońca.Związanejestztymjonizowanietlenuitworzeniecząsteczekozonu,którego
najwięcejznajdujesięnawysokości15-40km(wzależnościodszerokościgeograficz-
nej)wtzw.warstwieozonowej.Pionoweruchypowietrzawtejstrefieniewystępują,
natomiastwiejątutajbardzoszybkie(prędkośćnawetponad400km/h)prądystru-
mieniowe-poziomewiatryoglobalnymzasięgu,odpowiedzialnezaprzemieszcza-
nieukładówbarycznych.Parawodnapraktyczniewstratosferzeniewystępuje,jednak
sporadycznie,szczególniewrejonachokołobiegunowych,nawysokościok.30km
zniewielkiejilościparywodnejpowstająkryształkilodutworzącobłokiperłowe,
któremieniąsiękoloramitęczy.
TroposferajesttostrefależącanadpowierzchniąZiemi(dook.12km),najcień-
sza,aleteżnajgęstszazwszystkichwarstw,skupiającaponadpołowęcałegopowie-
trzaatmosferycznego.Jejwysokośćzależyodmaksymalnejwysokościdojakiejdo-
cierakonwekcjatermiczna.Wprzypadkuzimnychbiegunówzasięgtroposferywynosi
ok.8km,natomiastnadrównikiemsięganawetażdo18km.Ciśnienieatmosferycz-
neigęstośćpowietrzawtroposferzespadajązwysokościąnajszybciej.Nawysokości
ok.11kmpanujejużtemperatura-50OC,podczasgdyprzypowierzchnimożeutrzy-
mywaćsię15OC.Napoziomiemorzaśrednieciśnieniewynosi1013,27hPa,agęstość
powietrzaok.1,225kg/m³(atmosferawzorcowa).Wtroposferzezachodząwszystkie
zjawiskapogodoweorazcałyobiegwodywprzyrodzie.Występujewniejparawodna,
któraskraplającsiętworzychmury.Charakterystycznącechątejwarstwysąpionowe
