Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.1
.Charakterystykazjawiskatarcia
Współczynniktarcia
adhezja
Chropowatośćpowierzchni
wygładzaniewierzchołków
nierówności
bruzdowanie
powierzchni
21
Rys.2.3.Zależnośćpowierzchnikontaktuiwspółczynnikatarciaodchropowatości
powierzchni
Źródło:opracowaniewłasne[839].
orazbruzdowania(ang.ploughing)powierzchniblachyprzeznierównościpo-
wierzchnitwardegomateriałunarzędzia.Wwarunkachtarciazesmarowaniem
zjawiskoadhezjipraktycznieniewystępuje,natomiastdwapozostałemechanizmy
ograniczoneprzezhydrodynamiczneoddziaływanielmusmarnegopomiędzy
zagłębieniamiwtopografiipowierzchni.Wwarunkachbrakusmarowaniazjawisko
tarciajestgłównymczynnikiemograniczającymprzemieszczaniesięodkształca-
negomateriałupopowierzchninarzędzi[539].
Podczasobciążanianierównościodkształcająsięsprężysto-plastycznie,wpły-
wającnazmianętopografiipowierzchni.Wprzypadkumetalisprężysto-plastycz-
nychwzrostnaciskupodczaswymuszonegoruchuślizgowegopowodujezwiększe-
nierzeczywistejpowierzchnistyku,comożeprowadzićdozmniejszeniaobjętości
kieszenismarowych(zagłębieńwprofilupowierzchni)[269,846].Zamkniętekie-
szeniesmarowe(ang.closedlubricantpockets)oddzieloneodzewnętrznychkra-
wędzimateriałuiprzechowująsmarwzamkniętejobjętościdolin.Podobciążeniem
ciśnieniesmaruzwiększasię,stanowiącpewienrodzajpoduszkihydrostatycznej,
któraprzejmujeczęśćobciążenia[269].Otwartekieszeniesmarowe(ang.open
lubricantpockets)(rys.2.4),znajdującesięnakrawędziachpowierzchni,nie
wstanieutrzymaćsmarupodczasprocesutarcia.Wedługteoriikieszenismarowych
przedstawionejwpracy[901]obserwujesięwzrostwspółczynnikatarciawwarun-
kachwystępowaniaotwartychkieszenismarowychorazjegozmniejszeniewobec-
nościzamkniętychkieszenismarowych.Typowemechanizmytowarzyszącetarciu
przedstawiononarys.2.5i2.6naprzykładziepowierzchniblachystalowejgłębo-
kotłocznejtestowanejwwarunkachtarciasuchego(rys.2.5)ismarowaniapo-
wierzchniblachyolejemmaszynowym(rys.2.6).