Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
HermannHesse27sięgnąłdojegopism,bywykreowaćwGrzeszklanychpaciorków
kluczowegobohatera,jakimjestPaterJacobus.Postaćwyłaniającasięzlistówto
uczonyreprezentującyklasycznynapozórideałnieustępliwegowswymodosobnie-
niuhumanisty,leczideałzabarwionymłodzieńczymprzeżyciemromantycznejkoha-
bitacjinatury,sztukiidziejówwpejzażuhistorycznym,któregonieożywiajużchoćby
symboliczniezakrytaobecnośćBoga,historykakrytycznegowstosunkudoświata
iironicznegowstosunkudosamegosiebie.KlasycznośćBurckhardtajestzawsze
przełamanapoczuciemwielkiegokryzysuromantycznegoidokonującąsięnajego
oczachaktualizacjąwszelkichpotencjalnościświatanowoczesnego,toteżpatospo-
dziwudlastarożytnościnigdyniepociągazasobąpragnieniaklasycystycznejrekon-
kwistyduchowej.Jeślijuż,toestetycznautopiaSchilleraprzeistaczasięwcałkowicie
zinternalizowanyideałascetycznegokształceniawyobraźniartystyczno-historycznej,
którejnawetbliskodoimaginativereasonwiktoriańskichkrytyków,jakkolwiekbezich
wiarywsprawczośćmitologiiwnowoczesnymświecieibezpragnienianowej,nowo-
czesnejmitologii.ListyBurckhardta28,jakżeszczęśliweirzadkiepołączenieelegan-
cjijęzyka,ironicznejprecyzjiekspresji,siłymyśliiżywościdoświadczenia,pozostaną
świadectwemimiernikiemnieprzeciętnej,twórczejioryginalnejwyobraźni,jakąod-
znaczałsiętenświetnyuczony,humanistaiestetawjednejosobie.Listytesąnie-
zawodnympotwierdzeniemsłusznościuwagiinnegowielkiegohumanisty,Enneasza
SylviaPiccolominiego,gdypisałbliskoczterystuleciawcześniej:„Amantsearteshae
[eloquentiaetpictura]adinvicem.Ingeniumpicturaexpetit,ingeniumeloquentia
cupitnonvulgare,sedaltumetsummum”29.
27.HessepodróżowałpoItaliizawszezDerCiceronepodręką–por.G.Decker,HermannHesse.Wędrowiecijego
cień,zniem.przeł.E.Borg,M.Przybyłowska,Warszawa2014,s.185.Szerokoofunkcjachitradycjihistoryczno-
-artystycznej,zktórychwyrasta„przewodnik”Burckhardta,zob.Ch.Tauber,JacobBurckhardts„Cicerone”.Eine
AufgabezumGenieβen,Tübingen2000.Mówiącwwielkimskrócie,wświadomościkulturowejpodróżnikówzkra-
jówniemieckojęzycznychdoItaliiostatnichdwóchdekadXIXipierwszychdekadXXw.DerCiceroneodegrałtaką
rolę,jakwcześniejPodróżwłoskaGoethego.
28.Symbolicznegoznaczenianabieratutajfakt,żeostatniuniwersyteckiwykładBurckhardtazostałpoświęcony
listomMadamedeSévigné,będącymarcydziełemzmysłuobserwacjiistyluwepoce,wktórejwszakniebrakowa-
łoświetnychstatystówpolitycznychiepistolografów.
29.„Sztukite[tj.krasomówstwoimalarstwo]miłująsięwzajemnie.Malarstwowymagaumysłubystrego,podobnie
jakkrasomówstwo,umysłuniepospolitego,leczwzniosłegoinajdoskonalszego”.
