Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
SzkołaZgromadzeniaKupcówmiastaŁodzi(1898-1939)
Jaracza)imiejskaWyższaSzkołaRzemieślnicza(ul.NowyRynek14,ob.
pl.Wolności–gmachMuzeumArcheologicznegoiEtnograficznego).Ob-
razdopełniałytrzyprywatneszkołyzawodowe:TalmudTora10,Towarzy-
stwaflTalmud-Tora”11oraz3-letniakupieckaZ.Gecena(1897),którapo-
wstałanapodstawietejsamejustawycoSzkołaZgromadzeniaKupców.
2.Szkolnictwoelementarne
12
Liczbamiejskichszkółelementarnychniewystarczała,abyobjąćedu-
kacjąnawettedzieci,któresamezgłaszałysiędopodjęcianauki,aolbrzy-
mimproblememstałysięprzepełnioneklasy12.W1897r.nieprzyjętodo
szkółmiejskich1088dzieci,awroku1898–107313.Największątrudno-
ściąwrozwojutychplacówekbyłozapewnienieimstabilnościfinanso-
wej.Funduszszkół,pochodzącyzeskładekmieszkańców(wniewielkim
stopniuuzupełniałygozapomogizkasymiejskiejczydotacjezeskarbu
państwa),zależałodsytuacjigospodarczej,przechodzącejprzezokresy
pomyślnościikryzysów,adochodynatencelwznacznejmierześciągane
byłypodprzymusemnadrodzeegzekucjiadministracyjnej.
Niekorzystnystanelementarnejoświatymiejskiejpoprawiałynieco
szkołyfabryczne,czylijedno-lubdwuklasoweszkołypoczątkowe,zakła-
danenawłasnykosztprzeznajwiększychłódzkichprzemysłowcówdla
dziecizatrudnianychprzeznichrobotnikóworazdlamałoletnichpracow-
ników(wzamianfabrykancimogliuzyskaćzwolnienieodogólnejskładki
10Bezpłatnaszkołaelementarnazprogramemnaukizawoduzałożonaw1873r.dla
ubogichdzieciżydowskichzinicjatywyrabinaE.Ch.Majzela.Mieściłasięprzyul.Wol-
borskiejiPółnocnej.W.Puś,ŻydziwŁodziwlatachzaborów1793-1914,Łódź1998,s.154.
11Bezpłatnaszkołazawodowazmęskimiżeńskimodziałem,założonaw1890r.dla
ubogichdzieciżydowskich.Początkowomieściłasięwbudynkuprzyul.Zachodniej36.
W1901r.przeniosłasiędonowegogmachuprzyul.Średniej(ob.Pomorska,gmachWy-
działuNaukoWychowaniuUŁ),ufundowanegoprzezB.iZ.Jarocińskich.W1907r.szko-
łaprzeszłareorganizację,wwynikuktórejzostałapodzielonanadwieplacówki:ogólną
zkursem6-letnimirzemieślniczą.W1919r.szkołęogólnąprzekształconowsiedmioklaso-
wyzakładzprogramemgimnazjum,awrokuszkolnym1924/1925–wflGimnazjumHu-
manistyczneSzwajcera”.I.Nowakowska,ŁódzkieszkołypubliczneiprywatneprzełomuXIX
iXXwieku-wybraneprzykłady,[w:]SzkolnictwoniepublicznewPolsceiwEuropiewXXwieku,
red.T.Jałmużna,W.Leżańska,Łódź2002,s.230–231.
12Zob.E.Podgórska,SzkolnictwoelementarnewŁodziwlatach1808-1914,Łódź1966;
eadem,Szkolnictwo,[w:]DziejeŁodzi…,s.508–525;R.Kucha,SzkolnictwoelementarnewKró-
lestwiePolskimwlatach1864-1914,Lublin1982.
13E.Podgórska,Szkolnictwoelementarne…,s.101–102.
