Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
WSTĘP.ODKRyWaJĄcMachiavellegO
PojawiłysięplagiatypowielającetezyKsięciaipaszkwilejewyszydzające;
opublikowanoniezliczonepamfletykopiującewybranefragmentyiargumen-
ty;czytalijezarównointelektualiścionajwyższymautorytecie,jakizacieka-
wieniamatorzy.Wkrótceinnejegodziełarównieżzaczęłybyćczytaneisze-
rokoznane,azawartewnichideegłębokowniknęływspołecznąświadomość
nowożytnejEuropy
1
.Odtądniebyłojużwykształconejosoby–myśliciela,
dworzanina,kapłana,artysty,naukowca,publicysty,wykładowcy,nauczyciel-
kilubguwernantki–którabyniezetknęłasięzjęzykiemzapożyczonymzje-
godzieł.Alegoriasprawowaniawładzyzpomocąsiłylwaiprzebiegłościlisa,
bezwzględnakoniecznośćwsparciadziałańpolitycznychsiłą,dopuszczalność
okrucieństwawsprawowaniurządówsilnejrękiitympodobneideestałysię
częściązachodniejkultury.Dodziśwydrukowanodziesiątkimilionówegzem-
plarzyKsięcia,przetłumaczonogonastojęzyków.
Tasławainiesławazarazemsprawiły,żeszerokospopularyzowanedzie-
łaMachiavellegoznalazłysięwśródnajważniejszychdziełmyślipolitycznej
whistorii,gdyżwpłynęłybardzosilnienasposobymyśleniawieluludzi,któ-
rzyukształtowaliprzebieghistorii.Władcy,ichnadwornidoradcy,filozofowie,
artyści,kościelnihierarchowieiduszpasterzestykalisięzjegoideamiistwa-
rzaliichrozliczne,zwykleuproszczoneitendencyjniezorientowanewersje.
Jednipróbowaliwydobyćznichto,conajbardziejwartościowe,innizpasją
poddalibezkompromisowejkrytyce.ReakcjeKościołakatolickiegobyłyszcze-
gólniewrogieiwkrótcewszystkietepracezostałyumieszczonejużwpierw-
szychedycjachpapieskiegoIndexLibrorumProhibitorum(1557i1559).Odtąd
przezdekadyistuleciapublikacjapracMachiavellegobyławielceutrudnio-
na,ajednakjegodziełaintrygowałyiinspirowałynajwiększeumysłyZacho-
du,wystarczywspomniećtakiepostacie,jak:Bacon,Spinoza,Montesquieu,
Rousseau,KantiHegel.Obszernemateriałyhistorycznepokazują,żepocząw-
szyjużodszesnastegowieku,percepcjajegopracsilniewpłynęłanakształt
systemówwładzyweFrancji,AngliiiStanachZjednoczonychAmerykiPół-
nocnej.Jegoteoriestałysięchwytliwymiideologiami,któreszływkilkukie-
runkach,czasemskrajnieróżnych.ZjednejstronyokrzykniętoMachiavellego
obrońcątyranii,prekursoremamoralnegopragmatyzmu,politycznegoreali-
zmuiinnychpokrewnychfilozofii.Zdrugiejstronypodkreślanoobecnośćre-
publikańskiegoduchaiapoteozęwolnościwjegoreformatorskichprojektach.
Będziemywtejpracyzmagaćsięwielokrotnieztakimiteoriami.
1
Zob.Anglo,2005;Howard,2014.
