Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
JacekCzaputowicz
Federalizmzawierazatemwymiarjakościowy,określanaturęzwiązku,
któregocelemjestpołączenie,lecznieasymilacja.Zakłada,żeodrębne
iniezależnejednostkiutworząnowącałośćiprzekażąjejpewnekom-
petencjewceluzachowaniaipromowaniaswojejkultury,tożsamości
iinteresów.Związekmiędzyjednostkamiacałościąmadwaoblicza:siły
jednoczącejorazmechanizmusłużącegozapewnieniuróżnorodności
izabezpieczającegoprzeddominacjąwiększości92.
OdpowiednikiemsłowafeodusjestwjęzykuniemieckimBund,który
znajdujesięwsłowachBundesstaatiStaatenbund.Słowotopojawiasię
jedyniewtedy,gdyproblemsuwerennościniejestrozstrzygnięty,gdy
zarównoBund,jakipaństwaczłonkowskiezachowująswojąsuwe-
renność.Wypowiadającsięw1853r.natematBundesratu,GeorgWitz
twierdził,żewNiemczechistniejądwarównoległefilarysuwerennych
rządów:narodowy(federalny)orazpaństwczłonkowskich,którestanowią
prawowinnychobszarachpolitykiirazemtworząfederację.Zarówno
państwaczłonkowskie,jakipoziomfederacjimająsuwerenność,arazem
jakofederacjamająjąpełną.Gdyjedenztychpoziomówprzeważa,mamy
doczynieniaalbozpaństwemunitarnym,albozorganizacjąpaństw93.
Federacjajesttakimpołączeniemregionów,wktórymwpewnych
dziedzinachzachowująonewładzę(jakwkonfederacji),winnychzaś
przekazująjąrządowicentralnemu(jakwpaństwieunitarnym).Kon-
sekwencjątakiejregulacjisądwierównoległejurysdykcje-rządu
centralnegoiwładzregionalnych.Suwerennośćsprawowanajestprzez
państwoijegoczęściskładowe,zuwzględnieniemichkompetencjiiza-
dań.Wstosunkachzewnętrznychfederacjafunkcjonujejaksuwerenne
państwoscentralizowane94.
Federacjajeststowarzyszeniempaństwutworzonymdorealizacji
wspólnychcelów,wktórympaństwaczłonkowskiezachowująznaczny
stopieńniezależności.Głównepaństwoodgrywarolęprzewodniąikreuje
suwerenność,bądźteżistniejedziałającawinteresiecałejfederacjiwładza
niezwiązanazjednympaństwemlubnarodem.Interesyfederalnesą
odrębneodinteresówpaństwczłonkowskich,aterytoriumjestzarządzane
jakojednaprzestrzeń.Federalnaspołecznośćjestczymświęcejniżsumą
społecznościpaństwczłonkowskich.
Suwerennośćpaństwczłonkowskichfederacjiwsprawachwewnętrz-
nychchroniąwyższeizbyparlamentówlubsądykonstytucyjne,które
rozstrzygająsporykompetencyjne,orazprocedury,którezapobiegają
92M.Burgess,Federalism,[w:]A.Wiener,T.Dietz(red.),EuropeanIntegrationTheory,
OxfordUniversityPress,Oxford2004,s.28-29.Zob.szerzej:M.Burgess,Comparative
Federalism.TheoryandPractice,Routledge,London2006.
93S.Dosenrode,Federalism,[w:]idem,ApproachingtheEuropeanFederation?,Ashgate
Publishing,Abington2007,s.17-19.
94W.H.Riker,Federalism.Origin,Operation,Significance,Little,Brown,Boston1964,s.11.
40
