Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
JacekCzaputowicz
końcauprawnione,historyczniesuwerennośćbyłabowiemzwiązanaze
szczególnymrodzajemwładzy,jakimjestwładzapaństwanadjegotery-
torium.Niematakżezgodycodotego,jakijestminimalnyprógsuweren-
ności,czyliniezbędneminimalnekompetencje,byosuwerennościmożna
byłomówić.Czywystarcząnp.zdolnośćdostanowieniaprawa,spra-
wowaniekontrolinadimigracjąinabywaniemobywatelstwa,czyteż
koniecznejestzapewnieniebezpieczeństwanarodowego?
Niepodzielnośćsuwerennościuniemożliwiawydzieleniejejczęści
wceluprzekazanianazewnątrz.Niektórzybadaczeprzyjmująjednak,że
suwerennośćmożebyćniepełnalubpodzielna.Pogląd,żekolonie,pro-
tektoratyiterytoriapowierniczeniebyłysuwerenne,jestsilniezako-
rzenionywprawiemiędzynarodowym.LassaOppenheimgłosił,żewywo-
dzącasięzsuwerennościwładzaniemusisięznajdowaćwjednychrękach
-istniejąpaństwawpełnisuwerenneiniewpełnisuwerenne.Przykładem
podziałusuwerennościjestkondominium,atakżepaństwofederacyjne,
gdziejestonarozdzielonamiędzyfederacjęipaństwaczłonkowskie86.
Wnauceostosunkachmiędzynarodowychcorazrzadziejtraktujesię
suwerennośćwsposóbzero-jedynkowy,acorazczęściejjakopolityczną
zdolnośćnarodudomaksymalizowaniaswegowpływuwświecie.Gdy
przyjmiemy,żesuwerennośćjestatrybutemwładzy,aniepaństwa,
ioznaczawykonywanieokreślonychkompetencji,łatwiejzaakceptujemy
jejpodzielność.Wtymujęciuniestanowionarezerwuaru,któryjestalbo
pełny,albopusty,leczpodzielnykonglomeratwładzy,któregoczęśćmoże
byćutrzymana,część-ograniczona,aczęść-bezpowrotnieutracona.
Suwerennośćprzyjmujewięcróżneformyzkontinuumrozciągającegosię
międzysuwerennościąabsolutnąabrakiemsuwerenności87.
Problempodzielnościistopniowalnościsuwerennościdobrzeoddaje
analogiadokamieniaikoszyka.Wpierwszymprzypadkusuwerenność
jestniepodzielnajakkamień,niemożebyćzwiększonalubzmniejszona.
Państwa,takjakkamienie,różniąsięwielkością,leczkażdeznichma
takiesameprawawynikającezsuwerenności.Wdrugimprzypadku
suwerennośćposzczególnychpaństwsięróżni,takjakróżnisięzawartość
koszyka,doktóregomożnadokładaćlubzniegoujmować.Suwerenność
jestwiązkąkompetencji,którazmniejszasięlubzwiększawzależnościod
86L.Oppenheim,InternationalLaw.ATreatise,red.H.Lauterpacht,t.1,wyd.8,
Longmans,London1958,s.120-122,452-466.
87S.Hoffmann,TheStateofWar,Praeger,NewYork1965,s.120;J.N.Rosenau,
SovereigntyinaTurbulentWorld,[w:]G.M.Lyons,M.Mastanduno(red.),Beyond
Westphalia?StateSovereigntyandInternationalIntervention,TheJohnHopkins
UniversityPress,Baltimore-London1995,s.195.BrytyjskiministerGeoffreyHowe
stwierdziłdosadnie,żensuwerennośćniejestdziewictwem,któresięalboma,albonie
[ł].Jestonaraczejźródłem,zktóregosiękorzysta,niżograniczeniem,którelimituje
możliwościdziałania”;G.Howe,SovereigntyandIndependence,Britain’sPlaceinthe
World,nInternationalAffairs”1990,t.66,nr4,s.675-695.
38
