Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
⎯ROZDZIAŁI.IdeologiczneikonstytucyjneuwarunkowaniapolitykiwyznaniowejPRL⎯
pokrycianietylkowustawodawstwiezwykłym37,lecztakżewpraktyce
stosunkówpaństwo-Kościół38.
Należytakżezauważyć,iżKonstytucjaz1952r.uczyniłaobywatela
podmiotemuprawnionymdokorzystaniazwolnościsumieniaiwyznania,
uznającjątymsamymzawolnośćobywatelską.Wolnośćtabyławięctrak-
towananiejakoprawoczłowieka,leczjakoprawoobywatelskie,którego
istnienieitreśćzależaływyłącznieodpaństwa39.TwórcyKonstytucjiposzli
drogąwytyczonąprzeztradycyjnerozwiązaniaipominęliprzytymzałoże-
niaDeklaracjiPrawCzłowiekaz1948r.,wktórejwolnośćsumieniaiwy-
znaniazostałazaliczonadopodstawowychprawczłowieka40.
Konstytucjalipcowaformalniezapewniałarównouprawnieniebez
względum.in.nawyznawanąreligię,zabraniałaszerzenianienawiścilub
pogardy,wywoływaniawaśnilubponiżaniaczłowiekazpowoduróżnic
wyznaniowych.Konstytucjazabraniałatakżebezpośredniegolubpośred-
niegouprzywilejowaniaalboograniczeniawprawachobywatelazpowodu
jegowyznania(art.69ust.1i2).Przynależnośćdojakiegośzwiązkuwy-
znaniowegoniemogławięcbyćdlaobywatelaźródłemjakichkolwiekdo-
datkowychpraw,wolnościczyteżobowiązków,awszyscyobywatelemieli
byćtraktowanijednakowobezwzględunato,dojakiegozwiązkuwyzna-
niowegonależą.Niemniejjednakpraktykawielokrotniewskazywała,że
zapisykonstytucyjnesąpodtymwzględemjedyniepustąliterą.Dowodemna
tomożebyćchoćbyuzależnienieuzyskaniakierowniczychstanowiskwinsty-
tucjachpaństwowychodwyznawaniaświatopogląduateistycznego.Wja-
skrawejsprzecznościzdeklarowanązasadąpozostawałotakżenieobjęcie
obowiązkowymubezpieczeniemspołecznymwszystkichosóbduchownych
izakonnych.Takstantrwałażdo1989r.41
Konstytucjaz22lipcaformalniegwarantowałatakżeswobodęwy-
pełnianiafunkcjireligijnychprzezzwiązkiwyznaniowe.Artykuł70ust.1
37E.Grzelakpisałm.in.i„Wprzeciwieństwiedopaństwburżuazyjnych,wolnościomtymnadajemyszeroką,
demokratycznąihumanistycznąinterpretację.Mająoneteżwnaszymsocjalistycznymustrojuautentyczne
formalnoprawneimaterialnegwarancje”,E.Grzelak,Upodstawpolitykiwyznaniowej,Warszawa1980,s.214.
38H.Misztal,Polskieprawowyznaniowe.Zagadnieniawstępne.Ryshistoryczny,Lublin1996,s.218.
39W.Uruszczak,Prawowyznaniowe,Kraków1997,s.21.
40M.Pietrzak,Prawo...,s.173.
41W.Góralski,Wstępdoprawawyznaniowego,Płock2003,s.54;zob.takżeiP.Stanisz,Rolaprzepisów
regulującychubezpieczeniespołeczneduchownychwrealizacjipolitykiwyznaniowejpaństwawlatach1945-
-1989,[wi]PrawoipolitykawyznaniowawPolsceLudowej.MateriałyIIOgólnopolskiegoSympozjumPrawa
Wyznaniowego(KazimierzDolny,26-28października2004r.),red.A.Mezglewski,P.Stanisz,M.Ordon,
Lublin2005,s.271-295.
17
