Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
I.2.Założeniaogólnenaukioprzestępstwiewujęciuhistorycznym...
występku”104.Wymienionychokolicznościnieszeregowanowspójnysystem.
Ponadtobrakbyłogranicypomiędzytym,codziśnazwalibyśmyprzesłanką
materialnoprawną,adowodemnaistnienietakiejprzesłanki.Wydajesię,
żereliktemokresubrakuróżnicypomiędzyprawemmaterialnymaprawem
dowodowymjestpojęcieusprawiedliwionegobłęducodoprawa.S.Glaser
wskazuje,żetraktowanieoburodzajówbłędów,czylibłęducodofaktów
ibłęducodoprawa,wprawierzymskimnopierałosięnawspólnejzasadzie,
mianowicietej,żeżadenbłąd,takfaktyczny,jakiprawny,nieusprawiedliwia,
jeżelijestwypływemgrubegoniedbalstwa.Iodwrotnie,każdybłąd,jeżeli
jestiustusalboprobabilis(iustaignorantia)wychodzinakorzyśćbłądzącego.
Obarodzajewięcbłędówniepozostawałypodpanowaniemjakichśodmien-
nych,swoistychregułprawnych,leczróżnicawrzeczywistościtkwiła
wprawiedowodowym:wciężarzedowodu.Gdyprzybłędziefaktycznym
niedbalstwo,jakoszczególnaokoliczność,musiałobyćoskarżonemudowie-
dzione,przybłędzieprawnymrozumiałosięsamoprzezsię,amogłobyć
odpartejedyniezapomocądowodu,stwierdzającegoistnienienadzwyczaj-
nychokoliczności”105.Wydajesię,żeopisanaróżnicafunkcjonujenadal,
gdyżoskarżony,chcącudowodnićwprocesieswojąniewiedzęwzakresie
normprawnych,wtymto,żeniewiedział,zokreślonączynnościąwiąże
siękoniecznośćposiadaniaspecyficznejwiedzyoprawie,musiwykazać
okoliczności,którewperspektywieart.7k.p.k.uczyniąokolicznośćniezna-
jomościprawapojegostronienatyleprawdopodobną,przeciwneprzeko-
nanieorganuprowadzącegopostępowaniekarne,opartenadoświadczeniu
życiowym,staniesięprzynajmniejwątpliwościąrozstrzygniętąnakorzyść
oskarżonegowrozumieniuart.5§2k.p.k.Udowadniającwięcbłąd,udo-
wadniajednocześnie,żemiałymiejscetakieokoliczności,któresprawiają,
żebłądpojegostroniezasługujenausprawiedliwienie.
Odpowiedzialnośćkarnawswojejdotychczasowejewolucjipodlegałarów-
nocześnietrzemprzejściom,amianowicieododpowiedzialnościopartej
tylkonafakciewystąpienianegatywniewartościowanegoprzezspołeczeństwo
zdarzenia,awięcabstrakcyjnej,doodpowiedzialnościskonkretyzowanej,
awięcopartejnazakazanychwzorachpostępowania,ododpowiedzialności
obiektywnej,awięcniczymniepowiązanejodpowiedzialnościczłowiekaza
104M.Wągrowski,Ookolicznościach...,s.51.
105S.Glaser,Ignorantiaiuriswprawiekarnym,Kraków1931,s.3.
55