Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
8
Wstęp
awostatnichdekadachtakżeintegracyjnych,kwestienormalizowaniaipoprawyjakości
życiaosóbniepełnosprawnychorazszerokorozumianegowspieraniaichrozwojupoprzez
usprawnianie,edukację,pomocprawną,środowiskową,psychologiczną,awraziepotrzeby
-takżesocjalną.Zdrugiejstrony,sąteżwpedagogicespecjalnejkwestienatylerzadko
poruszane,iżmożnamówićoichnieobecności.Właśniedonichnależąstereotypynie-
pełnosprawnościistereotypizacjaosóbniąobciążonych.Wliteraturzepedagogicznejczy
socjologicznejproblemytenajczęściejpojawiająsięwkontekścieanalizyuwarunkowań
postawwobecosóbniepełnosprawnychitraktowanesąmarginalnie.Brakujenatomiast
monograficznegoopracowaniaproblematykistereotypówodnoszącychsiędoniepełno-
sprawności,zuwzględnieniemczynnikówwarunkującychichpowstawanieitrwanieoraz
konsekwencji,jakiewywierająnainterakcjeosóbobciążonychograniczeniamifizycznymi
lubumysłowymi.Książkatawpewnymprzynajmniejstopniupowinnatakąfunkcję
wypełnić,bowiem,wzamierzeniuautorów,zwróciuwagęnaistotękwestiistereotypi-
zacji,uświadomijejrozmiaryorazkonsekwencje,pozwolizrozumiećuwarunkowania
imechanizmypowstawaniaopiniiokreślanychjakostereotypy.
Stereotypysą,najogólniejtoujmując,pewnymischematamimyślowymikojarzącymi
określonecechyzpewnąkategoriąosóbwtakisposób,iżprzynależnośćjednostkidotej
kategoriiwyzwalajakąśpostawęzanimjeszczenastąpiąinterakcjepotwierdzającebądź
negująceteskojarzenia.Cechyprzypisywanecałymkategoriommogąbyćbądźnega-
tywne,bądźpozytywne,wzwiązkuzczymtakżeznakdodatnilubujemnymożemieć
postawagenerowanaichdziałaniem.Itaknp.stereotyp:nCygantozłodziej”wyzwoli
postawęucieczki,unikaniakontaktu,chronieniawłasnejprzestrzeniżyciowejprzedosobą
narodowościromskiej.ZkoleistereotypnkażdyCyganjestmuzykalny”będziesprzyjał
postawiezainteresowaniasięmuzykącygańską,zespołamiromskimi,awdalszejkolej-
nościtakżenp.postawiewspólnegomuzykowaniaczynauczeniasiętańcówromskich,
ponieważwzajemnepoznaniesprzyjarodzeniusięwięzi.
Podanewyżejprzykładyodnosząsiędopostawjednostkowych,natomiastnajpoważ-
niejszekonsekwencjestereotypizacjidotycząpostawzbiorowych.Najwięcejstereotypów
odnosisiędogrupnarodowych,rasowychczyreligijnychitoonewłaśnieleżałyupodstaw
najbardziejkrwawychprześladowańosóbtworzącychkategoriemieszczącesięwnazna-
czającychschematachmyślowych,bezwzględunacechyposiadaneprzezposzczególne
osoby.Itaknp.członkowieKuKluxKlanuprześladowaliwszystkichMurzynów,od-
mawiającimgodnościludzkiejzewzględunakolorskóry,ahitlerowscynaziścidążyli
doeksterminacjiwszystkichŻydów.Możnabywtymmiejscuzastanowićsięnadtym,
czyholocaustmógłbyzaistnieć,jeśliuprzednioprzezcałestulecianiefunkcjonowałyby
stereotypyprzypisująceogółowinarodużydowskiegomożliwienajgorszecechyzarówno
fizyczne(Żyd=parch),jakipsychiczne(przebiegłość,umiejętnośćbogaceniasiękosztem
chrześcijan,okrucieństwo(zabicieChrystusa,wysączaniekrwizdziecichrześcijańskich).
Niedasiędokładnieocenićkonsekwencjifunkcjonowaniawświadomościspołecznej
takichstereotypów,niemniejjednakpostawynienawiściwobecŻydówzestronyich
prześladowcóworazpostawyobojętnościwobectegodramatuznacznejczęścispołe-
czeństweuropejskichzcałąpewnościąbyłymożliwetylkowwarunkachpowszechnej
