Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Źródłastereotypówniepełnosprawnościiosóbniąobciążonych...
15
obyczajów;homoseksualizmprzestajebyćuważanyzazbrodnię.Niemniejmotywwiny
pozostaje.WnajbardziejznanejwersjiAjschylosawyroczniaorzeka,żedzieckoJokasty
zabijeswojegoojca.Lajospozbywasięwięcsyna,byodwrócićprzeznaczenie,aletonie
jestmożliwe.Edypdorastazdalaodnaturalnejrodziny,wkońcubogowiestawiajągona
drodzeLajosa,któryginiezrękisyna.EdyppoślubiaJokastęiobejmujepozabitymojcu
władzę.Kiedysiędowiadujeprawdy,samwymierzasobiekarę,oślepiającsię.Wpełnisił
stajesięwięcczłowiekiemkalekimiwtakiejroli,takżezwolibogów,będziewypełniał
zadania,któremupowierzą(Sofokles,tłumaczenieK.Morawski,2003).
DrugiztytułowychbohaterówSofoklesa,Filoktet,jestznakomitymłucznikiem,jego
siłyziemskiewspomagaatrybutzwycięstwa-łukpodarowanyprzezHeraklesa.Dzieje
Filokteta,podobniejakdziejeEdypa,obrazujązmiennośćlosówludzkichgenerowaną
wyrokamibogów.Człowieknatelosyposiadaniewielkiwpływ:teoretyczniemoże
zasługiwaćswoimiczynaminanagrodęlubkarę,aleto,jaksięzachowaostatecznie,de-
terminowanejestplanamibogów,wktórychniebrakujerównieżmotywówniegodnych,
takichjakzawiść,zemsta.FiloktetposiadłłukHeraklesa,cowzbudziłogniewbogów.
Późniejwystarczyłjużtylkoniewielkibłądwjegopostępowaniu,bydosięgłagoichzemsta.
WbrewostrzeżeniomzbliżyłsiędowyspyboginiChryzy.Zostałukaranyugryzieniem
przezwęża,czegokonsekwencjąbyłyjątrzącesięranynanodze,czyniącegochromym,
ajednocześnieprzykrymdlaotoczeniazewzględunawydzielanyprzeznieodór.Ztego
powoduzostajeporzuconyprzeztowarzyszynaopuszczonejwyspieLemnos.Jednak
Grecyprzypominająsobieonim,kiedypojmanyprzeznichwieszcztrojańskiHelenos
przepowiada,żezdobycieTroijestmożliwetylkoprzyjegoudziale.Porzuconyinie-
potrzebnynikomu,cierpiącymękizpowoduraniodrzuceniabohaterSofoklesowskiej
tragediistajesięznowupotrzebnydowykonaniawielkiegodzieła.Jednakniedokona
tegojakoczłowiekkaleki-tragediakończysięzapowiedziąHeraklesa,żeprzyśleAskle-
piosa,abyFiloktetowiprzywróciłzdrowieisprawność(FiloktetSofoklesa,wtłumaczeniu
J.Łanowskiego,1975).
ProblemułomnościcielesnychwliteraturzegreckiejponadtozostałopisanywIlia-
dziepoprzezwykreowaniepostaciTersitesa.Tenheroseolski(synAriosa)byłuznawany
zanajbrzydszegospośródGreków.Kulawyigarbatykalekajestdodatkowooszpecony
dysharmoniąrysówtwarzyimocnoprzerzedzonymiwłosami.Jegowyglądbudziodrazę,
podobniejakiczyny,którychsiędopuścił.Jestprzedstawianyjakouosobieniezła.Podczas
wojnytrojańskiejokazałsiętchórzem,dodatkowoosłabiającymduchawalkiżołnierzy
poprzeznamawianieichdozaniechaniaoblężenia.Karęzatchórzostwowymierzyłmu
Odyseusz.UderzonyprzezniegokijemTersiteszachowałsięwsposóbbudzącypogardę.
Haniebniepostępowałteżwobecwłasnejrodziny,przepędziłswojegostryjaztronuka-
lydońskiegowówczas,gdytamtenbyłjużstarcemniemającymsiłysiębronić.Wykazał
sięponadtookrucieństwem,wyłupiającmieczemoczyumierającejpięknejAmazonce
Pentesilei(zaGrimal,1990,s.344).
ProblemniepełnosprawnościpojawiasiętakżewjednejzbajekEzopapt.Żabailis.
WedługtłumaczeniaM.Wojciechowskiego(2006,s.69),żyławstawieżaba,któraogłosiła
wszystkimzwierzętom,żejestlekarzemznającymlekiibędzieichleczyć.Wwątpliwość
