Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
1.Socjalizm
przyzmianachformacjispołecznych.Oczywiściewspółcześniemożeto
byćróżnie.ZresztąsamLeninprzedrewolucjąwRosjirównieżniewy-
kluczałmożliwościrewolucjibezwalkzbrojnych,aletylkowspecyficz-
nychkonkretno-historycznychwarunkach.Bezsprzecznienkryterium
przemocowe”eliminujewielkąhistorycznątradycjęwalkowyzwolenie
społeczne.Wtradycjipolskiejeliminacjatadotyczywzasadziecałejle-
wicy-odWielkiegoProletariatu,SDKPiL,PPSdoKPP.
Odrzucanietradycjisocjalistycznejmasweważneźródłowpano-
waniukonsumpcjonistycznychkryteriówpostępuspołecznego,zmu-
towanychzresztąidewiacyjnych,aleskutecznieprzeciwstawiających
wspaniałościmercedesaczyfordaułomnościomsyrenkiczytrabanta.
Taswoistanuniwersalnośćkryteriumkonsumpcyjnego”jestdeprawu-
jącaidemoralizująca.Niewidaćzzaniej,jakzzaszybwystawowych,
marginalizacjiiwykluczeniawsamychmetropoliach,niewidaćnędzy
idewastacjiTrzeciegoŚwiata,światowychwojen,zbrodniczościnietyl-
koludobójstwa,aleizimnowojennegowyściguzbrojeń.
Antidotumnaninfantylizmhistoryczny”stanowiwiedzaohistorii
powszechnejiwiedzaohistoriiruchurobotniczego.Realizmhistoryczny,
materializmhistorycznyjestwstanieprzybliżyćnasdoznaczniegłębsze-
gorozumieniaiwykorzystaniatradycji,aprzedewszystkimdoniepopeł-
nianiatychsamychbłędów,dounikaniatychsamychnaiwności.
Byćmożezresztąidęwtychoświeceniowychusiłowaniachbudo-
waniaczłowieka,obywatela,socjalistyjakopodmioturacjonalnego,
zbytdaleko.Detabuizacjarzeczywistościmożebardziejrozbrajaniż
żywienieświadomościspołecznejoptymistycznymiopowieściami.Jak
mawiałpodobnoCromwell:nCzłowieknigdyniezajdzietakdaleko,jak
wtedy,gdyniewie,dokądidzie!”.Ale,wrazieczego,widzędlasiebie
usprawiedliwieniewtym,żeuprawiamrefleksjęteoretyczną,wautono-
micznymobszarzepoznanianaukowego,praktykęteoretyczną,która
mimożejestnfilozofiąpraktyki”,maswojeautonomicznepoledoupra-
wiania,swojąetykęiswojąprawdę.
Wopisanychokolicznościachhistorycznychpróbapozytywne-
gowykładuistotysocjalizmu,choćbyiskrótowego,niepozbawionego
uproszczeń,wydajesięważnaipotrzebna.Pozwolionanapewneupo-
rządkowanieróżnychwątkówkrytykikapitalizmu,ichstrukturyzację,
hierarchizację,aczasemwyrzucenie,jakoniespecyficznychczyponad-
czasowych,izwiązanychgeneralniepoprostuzconditiohumanae.
