Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
GubernatoriwicegubernatorwKrólestwiePolskim...
27
jedynieurzędomcentralnymwPetersburgu-ministerstwomigłównym
zarządom,alepodobniejakwinnychczęściachpaństwa,gdziewładzaPe-
tersburganiebyłapewna,zdecydowanosięnautrzymaniestanowiskana-
miestnika,następnieprzemianowanego,stosowniedojegopozycjiustro-
jowej,nastanowiskogenerał-gubernatora51Trzebajednocześniezauwa-
żyć,żezarównoTeodorBerg,jakijegonastępcy(bardziejuzależnieniod
ministrasprawwewnętrznych),reprezentującprzedewszystkimcara,pro-
wadziliwłasnąpolitykę,niezawszezgodnązaktualnymkursemelitbiu-
rokratycznychPetersburga52.Ichwładzęzasadniczookreślałaogólnoro-
syjskaustawaОбщееУчреждениегубернское53,alezarównokompetencje,
jakiorganizacyjneorazproceduralnesposobyichrealizacjipozostawały
częstoodmienneibazowałynaprzepisachprawnychwydawanychtylko
dlaKrajuNadwiślańskiego.
Administracjagubernialnabyłapraktyczniepozbawionamożliwości
kontaktowaniasięzministerstwamizominięciemgłównegonaczelnika
kraju,zatotenostatnimógłzwalniaćwszystkichurzędnikówpozanaj-
wyższymi(gubernatoremiwicegubernatorem),awstosunkudonichmógł
proponowaćministrowinominację,przeniesienielubzwolnienie,conaj-
częściejbyłoskuteczne.
Zasadniczązmianąwniesionąprzezreformę1867r.byłorozszerze-
niekompetencjigubernatorairządugubernialnegoorazzmianaichwe-
wnętrznegoukonstytuowania.Kolegialnerządyutraciłyswojądominu-
jącą,awkażdymraziesilnąpozycję(wKrólestwie)narzeczjednooso-
bowegoorganuwpostacigubernatora,atakżewicegubernatora.54Warto
51Blinowzawadynadzorunadgubernatoramiuważa:rozdzieleniegomiędzykilkain-
stytucji;zbytwielkieznaczenieministrasprawwewnętrznych;brakwspomagającegoor-
ganunadzorunamiejscuwpostacistałegoorganu[wKPbyłjednakgenerał-gubernator]
lubchoćbyczęstychrewizjisenatorskich-И.Блинов,Губернаторы,dz.cyt.,s.352.
52Zaprzykładmożetuposłużyćpolitykakadrowa(protekcjepoplecznikówitzw.Bał-
tóworazstosunekdopolskichurzędników)-J.Kozłowski,DygnitarzerosyjscynadWisłą
popowstaniustyczniowym,KW2001,t.108,nr2,s.104;tenże,UrzędnicypolscywKrólestwie
Polskimpopowstaniustyczniowym(do1880r.),[w:]Unifikacjazawszelkącenę.Sprawypol-
skiewpolitycerosyjskiejnaprzełomieXIXiXXwieku.Studiaimateriały,podred.A.Szwarca
iP.Wieczorkiewicza,Warszawa2002,s.71-82;czyogólnykierunekpolitykiwobecKró-
lestwa-Ł.Chimiak,Gubernatorzyrosyjscy...,s.174,183-184,199-200i218;Л.Е.Гори-
зонтов,Парадоксыимперскойполитики:ПолякивРоссиииРусскиевПольше,Moskwa
1999,s.170-171.
53DPKP,t.68,s.19-35,UkazozniesieniuKRSWipoddaniuzostającychpodjejzawia-
dywaniemzarządówpodzwierzchnośćwłaściwychwładzCesarstwa,z29II/12III1868r.;
podporządkowanotenorganprzepisomrosyjskimzawartymwSZRI.
54WicegubernatorowimianoorganuprzypisujeteżA.Chwalba,choćautortennieana-
lizujejegopozycjiustrojowej-A.Chwalba,PolacywsłużbieMoskali,Warszawa-Kraków
1999,s.126.
